Xây nhà sai vị trí đất thổ cư có thể bị phạt tiền và buộc tháo dỡ công trình. Vi phạm quy hoạch và giấy phép xây dựng sẽ dẫn đến xử phạt theo pháp luật. Nắm rõ quy định để tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi của bạn.
Mục lục
1. Đất thổ cư là gì?
Theo quy định trong Luật Đất đai 2024, đất được phân loại thành 03 nhóm dựa trên mục đích sử dụng: Đất nông nghiệp, Đất phi nông nghiệp và Đất chưa sử dụng.
Hiện tại, không có định nghĩa chính thức về thuật ngữ “đất thổ cư” trong các văn bản pháp luật. Tuy nhiên, dựa trên các quy định của Luật Đất đai 2024, đất thổ cư có thể được hiểu là loại đất sử dụng cho mục đích xây dựng nhà ở, công trình dân dụng hoặc phục vụ nhu cầu sinh sống.
Loại đất này có mục đích sử dụng lâu dài, thường nằm trong các khu dân cư và có thể được mua bán, chuyển nhượng, cho thuê như các loại đất khác. Đất thổ cư khác với đất nông nghiệp hay đất trồng cây lâu năm bởi nó không bị hạn chế về việc xây dựng và có thể sử dụng để làm nhà ở. Đất thổ cư bao gồm đất ở tại nông thôn (ký hiệu ONT) và đất ở tại đô thị (ký hiệu OĐT).
Tóm lại, đất thổ cư không phải là thuật ngữ pháp lý chính thức mà là cách gọi phổ biến của người dân.
2. Hiểu thế nào là xây nhà sai vị trí đất thổ cư?
Pháp luật đất đai hiện nay không đưa ra quy định cụ thể về đất thổ cư, mà đây chỉ là cách gọi phổ biến của người dân để chỉ đất ở tại đô thị và đất ở tại nông thôn.
Khoản 1 Điều 5 Luật Đất đai 2024 xác định nguyên tắc sử dụng đất phải đúng mục đích, và khoản 1 Điều 31 của cùng luật quy định người sử dụng đất phải tuân thủ các quy định về mục đích sử dụng đất, ranh giới thửa đất, độ sâu trong lòng đất và chiều cao trên không, bảo vệ công trình công cộng và các quy định pháp lý liên quan.
Khi xây dựng nhà trên diện tích đất bao gồm cả đất ở và đất không phải để ở, người sử dụng đất chỉ được xây dựng trong phạm vi diện tích đất ở đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nếu xây dựng vượt ra ngoài phạm vi này, đó có thể được coi là một trường hợp xây nhà sai vị trí đất thổ cư.
Với các quy định trên, hộ gia đình, cá nhân sẽ bị xem là xây nhà sai vị trí đất thổ cư nếu sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước công nhận quyền sử dụng, ví dụ như xây dựng trên phần đất nông nghiệp hoặc đất khác không phải là đất ở trong cùng thửa đất. Hành vi này vi phạm nguyên tắc sử dụng đất và sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật.
>>Xem thêm: Mẫu đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
3. Xây nhà sai vị trí đất thổ cư bị xử lý như thế nào?
Theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP, việc xây nhà sai vị trí đất thổ cư, chẳng hạn như xây dựng trên phần đất chưa được phép chuyển đổi sang đất ở hoặc xây dựng trên đất nông nghiệp, đất vườn trong cùng thửa đất mà chưa làm thủ tục chuyển mục đích, được coi là hành vi tự ý chuyển mục đích sử dụng đất. Các hành vi này, bao gồm các trường hợp cụ thể của việc xây nhà sai vị trí đất thổ cư thông qua việc tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất, có thể bị xử phạt theo quy định của nghị định, bao gồm:
- Việc chuyển đổi đất vườn tạp, đất trồng lúa thành đất thổ cư/đất ở (nếu việc xây dựng diễn ra trước khi có quyết định chuyển mục đích, đây là một hình thức xây nhà sai vị trí đất thổ cư):
- Phạt 3 triệu đồng đối với đất ở nông thôn.
- Phạt 6 triệu đồng đối với đất ở thành thị.
- Việc chuyển mục đích sử dụng đất vườn tạp thành đất thổ cư/đất ở từ đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất (hành vi này dẫn đến xây nhà sai vị trí đất thổ cư nếu xây dựng trên đất chưa được phép chuyển đổi): Mức phạt được xác định dựa trên diện tích đất chuyển mục đích:
- Phạt tối thiểu 3 triệu đồng nếu diện tích vi phạm dưới 0,02ha.
- Phạt tối đa 250 triệu đồng nếu diện tích vi phạm từ 5ha trở lên.
- Việc chuyển mục đích sử dụng đất vườn tạp, đất trồng cây hàng năm, đất trồng cây lâu năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối, đất nông nghiệp khác thành đất thổ cư/đất ở (dẫn đến xây nhà sai vị trí đất thổ cư nếu xây dựng khi chưa hoàn tất thủ tục chuyển mục đích):
- Phạt ít nhất 3 triệu đồng đối với đất ở khu vực nông thôn.
- Phạt ít nhất 6 triệu đồng đối với đất ở khu vực đô thị.
4. Cách phòng tránh vi phạm khi xây nhà trên đất thổ cư
4.1. Kiểm tra quy hoạch và giấy phép xây dựng
Trước khi xây dựng, chủ đất cần kiểm tra quy hoạch sử dụng đất tại địa phương và làm thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng từ cơ quan có thẩm quyền. Điều này giúp đảm bảo việc xây dựng đúng vị trí và hợp pháp.
4.2. Tư vấn pháp lý và hỗ trợ từ cơ quan chức năng
Nếu có thắc mắc về quy định xây dựng trên đất thổ cư, người dân có thể liên hệ với cơ quan quản lý đất đai hoặc các chuyên gia pháp lý để nhận được tư vấn chính xác, tránh rủi ro pháp lý.
Việc xây dựng nhà trên đất thổ cư cần tuân thủ các quy định về vị trí xây dựng, giấy phép và quy hoạch sử dụng đất. Xây nhà sai vị trí sẽ gây ra nhiều rủi ro pháp lý, có thể bị xử phạt và buộc tháo dỡ công trình.
Để tránh các rủi ro pháp lý và tài chính, người dân cần tìm hiểu kỹ về quy hoạch và yêu cầu giấy phép xây dựng trước khi tiến hành xây dựng. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết về xây nhà sai vị trí đất thổ cư.
>>Xem thêm: Giấy phép xây dựng tạm thời là gì? Điều kiện cấp giấy phép tạm thời?
