Hỏi:
Hủy sổ đỏ khi đang thế chấp ngân hàng: Xử lý thế nào?
Người khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) nhưng sổ này đã được thế chấp tại ngân hàng. Trong quá trình xét xử, nếu xác định việc cấp sổ đỏ trái pháp luật nhưng hợp đồng thế chấp lại hợp pháp, thì Tòa án có thể tuyên hủy sổ đỏ không? Ngân hàng có được coi là người thứ ba ngay tình theo quy định tại Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015 không?
Đáp:
Cơ sở pháp lý giải quyết vụ án
- Quyết định hủy sổ đỏ trong vụ án hành chính
Xét về bản chất, yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là xác định tính hợp pháp của sổ đỏ. Nếu có đầy đủ căn cứ cho thấy việc cấp sổ đỏ trái pháp luật, thì Tòa án có quyền tuyên hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. - Ảnh hưởng của hợp đồng thế chấp đến quyết định hủy sổ đỏ
Hợp đồng thế chấp giữa chủ sử dụng đất và ngân hàng là một quan hệ dân sự độc lập. Nếu hợp đồng thế chấp này được xác định đúng quy định pháp luật, thì quyền lợi của ngân hàng sẽ được xem xét theo pháp luật dân sự khi có yêu cầu từ các bên liên quan. - Ngân hàng có được coi là người thứ ba ngay tình?
Theo Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015, người thứ ba ngay tình được bảo vệ khi giao dịch với tài sản nhưng không biết và không thể biết tài sản đó có tranh chấp hoặc có vấn đề pháp lý. Tuy nhiên, với sổ đỏ bị tuyên hủy do cấp sai quy định, ngân hàng có thể không được công nhận là người thứ ba ngay tình, vì khi nhận thế chấp, ngân hàng có trách nhiệm kiểm tra tính hợp pháp của giấy tờ tài sản.
Khi một sổ đỏ bị kiện hủy nhưng đang thế chấp tại ngân hàng, Tòa án vẫn có quyền tuyên hủy sổ nếu việc cấp sổ sai pháp luật. Quyền lợi của ngân hàng sẽ được giải quyết riêng theo quy định pháp luật dân sự. Việc ngân hàng có được bảo vệ với tư cách người thứ ba ngay tình hay không phụ thuộc vào quá trình xem xét tính hợp pháp của giao dịch thế chấp.
