Hướng nghiệp và phân luồng giáo dục đóng vai trò quan trọng trong định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Quyết định 522/QĐ-TTg đặt mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp, giúp học sinh lựa chọn lộ trình phù hợp, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội.
Mục lục
1. Tổng quan về hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục
Theo Từ điển Tiếng Việt, hướng nghiệp là tập hợp các biện pháp nhằm hỗ trợ cá nhân trong việc lựa chọn và xác định nghề nghiệp tương lai, dựa trên sự kết hợp giữa nguyện vọng, sở trường cá nhân và nhu cầu thực tế của xã hội. Hoạt động này bao gồm nghiên cứu các đặc điểm tâm sinh lý của học sinh, đồng thời giúp họ hiểu về nội dung lao động của các ngành nghề để có quyết định phù hợp.
Theo Quyết định số 1981/QĐ-TTg ngày 18/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Khung cơ cấu Hệ thống giáo dục quốc dân, học sinh sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở có thể lựa chọn một trong bốn hướng đi: Trung học phổ thông; Sơ cấp giáo dục nghề nghiệp; Trung cấp giáo dục nghề nghiệp; hoặc Trung học phổ thông bổ túc văn hóa theo hệ giáo dục thường xuyên.
>>Xem thêm: Người thân giáo viên đứng tên hộ kinh doanh dạy thêm được không?
Về mặt pháp lý, Luật Giáo dục đã đưa ra định nghĩa tổng quan về hướng nghiệp trong giáo dục tại Khoản 1 Điều 9 như sau:
“Điều 9. Hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục
1. Hướng nghiệp trong giáo dục là hệ thống các biện pháp tiến hành trong và ngoài cơ sở giáo dục để giúp học sinh có kiến thức về nghề nghiệp, khả năng lựa chọn nghề nghiệp trên cơ sở kết hợp nguyện vọng, sở trường của cá nhân với nhu cầu sử dụng lao động của xã hội.
2. Phân luồng trong giáo dục là biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục trên cơ sở thực hiện hướng nghiệp trong giáo dục, tạo điều kiện để học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở, trung học phổ thông tiếp tục học ở cấp học, trình độ cao hơn hoặc theo học giáo dục nghề nghiệp hoặc tham gia lao động phù hợp với năng lực, điều kiện cụ thể của cá nhân và nhu cầu xã hội, góp phần điều tiết cơ cấu ngành nghề của lực lượng lao động phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước.
3. Chính phủ quy định chi tiết hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục theo từng giai đoạn phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội.”
2. Vai trò của hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục
Hướng nghiệp là một yếu tố quan trọng trong quá trình giáo dục, giúp cá nhân xác định nghề nghiệp phù hợp, đặc biệt đối với học sinh, sinh viên. Việc định hướng đúng đắn giúp họ lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực, sở thích và nhu cầu xã hội, hạn chế tình trạng chạy theo xu hướng hoặc lựa chọn sai nghề, dẫn đến làm trái ngành hoặc thậm chí thất nghiệp.
>>Xem thêm: Dạy thêm trong nhà trường từ 14/02/2025: Không thu phí học sinh
Trong khi đó, phân luồng học sinh sau trung học cơ sở có mục tiêu hướng dẫn lựa chọn lộ trình học tập đáp ứng các tiêu chí sau:
- Phù hợp với năng lực, sở thích, hoàn cảnh và đặc điểm tâm sinh lý của học sinh, giúp họ có cơ hội tiếp tục học tập một cách hiệu quả.
- Đáp ứng nhu cầu nhân lực của xã hội và nền kinh tế, góp phần điều chỉnh cơ cấu đào tạo nhân lực, phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
- Tạo điều kiện linh hoạt cho người học chuyển đổi giữa các chương trình giáo dục, thúc đẩy học tập suốt đời và góp phần xây dựng một xã hội học tập.
3. Chính sách hướng nghiệp và phân luồng giáo dục giai đoạn 2018 – 2025
Chính phủ đã ban hành các quy định chi tiết nhằm thực hiện hiệu quả công tác hướng nghiệp và phân luồng giáo dục theo từng giai đoạn phát triển kinh tế – xã hội. Theo Quyết định số 522/QĐ-TTg ngày 14/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 – 2025” (gọi tắt là Đề án).
>>Xem thêm: Hà Nội siết chặt dạy thêm, học thêm theo Thông tư 29
Mục tiêu đặt ra là tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng giáo dục hướng nghiệp, thúc đẩy phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông vào các cấp đào tạo nghề nghiệp, đáp ứng nhu cầu nhân lực quốc gia trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
4. Mục tiêu cụ thể đến năm 2025
- 100% trường trung học cơ sở và trung học phổ thông triển khai chương trình giáo dục hướng nghiệp gắn với thực tiễn sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tại địa phương; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn, tỷ lệ đạt tối thiểu 80%.
- 100% trường trung học cơ sở và trung học phổ thông có giáo viên kiêm nhiệm tư vấn hướng nghiệp đáp ứng yêu cầu chuyên môn; tại các địa phương khó khăn, tỷ lệ này đạt ít nhất 80%.
- Ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với khu vực có điều kiện khó khăn, tỷ lệ này tối thiểu 30%.
- Ít nhất 45% học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông theo học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trình độ cao đẳng; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn, tỷ lệ đạt ít nhất 35%.
>Xem thêm: Luật Giáo dục 2019: Những điểm mới nhất dành cho học sinh và giáo viên
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn chi tiết.
