Những điểm nổi bật trong Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020

Từ ngày 1/1/2022, Luật Xử lý vi phạm hành chính được sửa đổi, bổ sung năm 2020 có hiệu lực, thay thế các quy định cũ nhằm nâng cao hiệu quả xử lý hành vi vi phạm. Bài viết này sẽ đi sâu vào các điểm mới trong luật và đánh giá hiệu quả thực thi của nó.

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) đã có nhiều sửa đổi, bổ sung quan trọng so với Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 (Luật 2012), cụ thể như sau:

1. Nâng mức phạt tiền tối đa trong nhiều lĩnh vực

Nhằm nâng cao hiệu quả răn đe và phòng ngừa vi phạm, Luật mới đã điều chỉnh tăng mức phạt tiền tối đa đối với nhiều lĩnh vực. Cụ thể:

• Từ 40 triệu đồng lên 75 triệu đồng: Áp dụng cho các vi phạm trong lĩnh vực giao thông đường bộ và phòng, chống tệ nạn xã hội.
• Từ 50 triệu đồng lên 75 triệu đồng: Bao gồm các lĩnh vực cơ yếu, giáo dục, quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia.
• Tăng gấp đôi mức phạt: Lĩnh vực điện lực (từ 50 triệu đồng lên 100 triệu đồng) và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng).
• Tăng mạnh mức phạt: Lĩnh vực báo chí (từ 100 triệu đồng lên 250 triệu đồng) và kinh doanh bất động sản (từ 150 triệu đồng lên 500 triệu đồng).

2. Quy định mới về mức phạt tiền tối đa cho một số lĩnh vực

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 cũng đã bổ sung quy định về mức phạt tiền tối đa cho một số lĩnh vực trước đây chưa có quy định cụ thể, bao gồm:

• 30 triệu đồng: Đối với các vi phạm liên quan đến tín ngưỡng và đối ngoại.
• 50 triệu đồng: Áp dụng cho lĩnh vực cứu nạn, cứu hộ.
• 100 triệu đồng: Cho các vi phạm trong lĩnh vực in ấn và an toàn thông tin mạng.
• 250 triệu đồng: Đối với lĩnh vực sở hữu trí tuệ.

Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2020 (Luật 2020) đã có nhiều sửa đổi, bổ sung quan trọng so với Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 (Luật 2012), cụ thể như sau:

3. Mở rộng danh sách các chức danh có thẩm quyền xử phạt

Nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, Luật 2020 đã bổ sung thẩm quyền xử phạt cho nhiều chức danh, bao gồm: Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự, Trưởng Công an cửa khẩu Cảng hàng không quốc tế, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Cảnh sát cơ động, Thủy đoàn trưởng, Trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, Đội trưởng Đội đặc nhiệm Phòng chống ma túy và tội phạm thuộc Bộ đội Biên phòng…

4. Điều chỉnh thời hạn ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính

Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020 đã thay đổi cách tính thời hạn ra quyết định xử phạt từ tính cả ngày nghỉ sang chỉ tính ngày làm việc và gia tăng thời hạn trong một số trường hợp. Quy định mới này nhằm khắc phục hạn chế của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 khi thời hạn quá ngắn, gây khó khăn cho người có thẩm quyền, đặc biệt khi biên bản vi phạm được lập vào cuối tuần hoặc dịp lễ, Tết. Cụ thể:

• Vụ việc thông thường: 07 ngày làm việc kể từ ngày lập biên bản; 10 ngày làm việc nếu phải chuyển hồ sơ đến người có thẩm quyền.
• Vụ việc phải giải trình, xác định giá trị tang vật, giám định, kiểm nghiệm, kiểm định, xét nghiệm, xác minh tình tiết liên quan: Tối đa 01 tháng kể từ ngày lập biên bản.
• Vụ việc đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, cần thêm thời gian xác minh, thu thập chứng cứ: Tối đa 02 tháng kể từ ngày lập biên bản.

5. Thay đổi về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 quy định mọi vi phạm hành chính về thuế đều áp dụng thời hiệu xử phạt theo pháp luật về quản lý thuế, mở rộng hơn so với Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 chỉ áp dụng cho một số hành vi nhất định như trốn thuế, gian lận thuế, nộp chậm, khai thiếu.

6. Bổ sung các trường hợp được tạm giữ người theo thủ tục hành chính

Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020 quy định cụ thể các trường hợp được tạm giữ người theo thủ tục hành chính, bao gồm:

• Ngăn chặn, đình chỉ hành vi gây rối trật tự công cộng, gây thương tích.
• Ngăn chặn, đình chỉ hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
• Thi hành quyết định đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.
• Người vi phạm quyết định cấm tiếp xúc trong bạo lực gia đình.
• Xác định tình trạng nghiện ma túy.

Thời hạn tạm giữ không quá 12 giờ, có thể kéo dài đến 24 giờ trong trường hợp cần thiết. Riêng trường hợp tạm giữ để xác định tình trạng nghiện ma túy có thể kéo dài đến 05 ngày. Ở khu vực biên giới, vùng rừng núi xa xôi, hẻo lánh, hải đảo, thời hạn tính từ khi người vi phạm được áp giải đến nơi tạm giữ.

7. Quy định cụ thể về địa điểm lập biên bản vi phạm hành chính

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 quy định rõ biên bản vi phạm hành chính phải được lập tại nơi xảy ra vi phạm. Trường hợp lập tại trụ sở cơ quan của người có thẩm quyền hoặc địa điểm khác phải ghi rõ lý do. Quy định này chặt chẽ hơn so với Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 không đề cập đến địa điểm lập biên bản và Nghị định 97/2017/NĐ-CP chỉ hướng dẫn chung chung.

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 cũng bổ sung yêu cầu biên bản phải mô tả vụ việc, hành vi vi phạm.

Về việc chuyển biên bản, Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 quy định rõ trong 24 giờ kể từ khi lập (trừ trường hợp lập trên tàu bay, tàu biển, tàu hỏa), người lập phải chuyển biên bản đến người có thẩm quyền (Luật 2012 chỉ quy định “chuyển ngay”).

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 cũng bổ sung quy định về việc xác minh tình tiết vi phạm nếu biên bản có sai sót hoặc chưa đầy đủ, chính xác.

>>Xem thêm: Thời hiệu xử lý vi phạm hành chính: Những điều cần nắm rõ

8. Mở rộng đối tượng và điều kiện hoãn thi hành quyết định phạt tiền

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 cho phép cả cá nhân và tổ chức được hoãn thi hành quyết định phạt tiền, trong khi Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 chỉ áp dụng cho cá nhân. Điều kiện hoãn cũng được điều chỉnh:

• Cá nhân: Bị phạt từ 02 triệu đồng trở lên (Luật 2012 là 03 triệu đồng).
• Tổ chức: Bị phạt từ 100 triệu đồng trở lên.
• Bổ sung điều kiện: Cá nhân mắc bệnh hiểm nghèo, tai nạn phải có xác nhận của cơ sở khám, chữa bệnh tuyến huyện trở lên. Tổ chức gặp khó khăn về kinh tế do thiên tai, thảm họa, hỏa hoạn, dịch bệnh phải có xác nhận của UBND cấp xã, Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, cơ quan Thuế quản lý trực tiếp hoặc cơ quan cấp trên trực tiếp.

9. Bổ sung trường hợp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2020 bổ sung trường hợp cưỡng chế khi cá nhân, tổ chức không tự nguyện hoàn trả kinh phí cho cơ quan đã thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả. Trường hợp khẩn cấp, cơ quan nơi người có thẩm quyền xử phạt đang thụ lý hồ sơ sẽ tổ chức thi hành biện pháp khắc phục hậu quả để kịp thời bảo vệ môi trường, bảo đảm giao thông.

Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn chi tiết. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn giải đáp mọi thắc mắc về các vấn đề pháp lý liên quan. Đừng ngần ngại liên hệ để được hỗ trợ tốt nhất!