Trong quan hệ lao động, quyền và nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động phải công bằng và tự nguyện. Pháp luật lao động quy định rõ quyền lợi và trách nhiệm của cả hai bên, đảm bảo sự công bằng và hợp pháp trong môi trường làm việc. Người lao động cần hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình để duy trì công việc ổn định và phát triển nghề nghiệp lâu dài.
Mục lục
1. Quyền của người lao động
Người lao động có quyền lựa chọn công việc, môi trường làm việc phù hợp và được bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong suốt quá trình làm việc và phát triển nghề nghiệp..
- Tự do lựa chọn công việc và nghề nghiệp
Người lao động có quyền chọn công việc, nơi làm việc và nghề nghiệp phù hợp, không bị phân biệt hay cưỡng bức. Họ cũng có quyền học nghề, nâng cao trình độ và thay đổi công việc khi cần.
- Hưởng lương phù hợp với trình độ và kỹ năng nghề, làm việc trong môi trường an toàn, vệ sinh lao động, và được nghỉ theo chế độ, nghỉ hằng năm có lương cùng phúc lợi tập thể.
Người lao động có quyền nhận lương phù hợp với trình độ, kỹ năng và làm việc trong môi trường an toàn, vệ sinh. Họ được nghỉ phép, nghỉ lễ có lương và hưởng phúc lợi tập thể. Luật Lao động 2019 bảo vệ quyền lợi về thời gian làm việc, nghỉ ngơi và sức khỏe.
- Quyền thành lập, gia nhập và hoạt động trong các tổ chức đại diện, tổ chức nghề nghiệp theo quy định của pháp luật.
Người lao động có quyền tham gia công đoàn và các tổ chức nghề nghiệp để bảo vệ quyền lợi, thực hiện quy chế dân chủ và thương lượng tập thể.
- Quyền từ chối làm việc nếu có nguy cơ rõ ràng đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe trong quá trình thực hiện công việc
Người lao động có quyền từ chối công việc nếu có nguy cơ đe dọa tính mạng hoặc sức khỏe, bao gồm cả từ chối làm việc trong môi trường nguy hiểm hoặc tăng ca có hại.
- Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật.
Người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng mà không cần lý do, nhưng phải thông báo trước. Nếu chấm dứt trái pháp luật, họ sẽ không nhận trợ cấp thôi việc và phải bồi thường.
- Được quyền đình công
Người lao động có quyền đình công tập thể để bảo vệ quyền lợi, nhưng phải do công đoàn tổ chức và lãnh đạo. Các hành vi như ép buộc tham gia hoặc xâm phạm trật tự công cộng đều bị cấm.
2. Nghĩa vụ của người lao động
Ngoài quyền lợi, người lao động cũng có nghĩa vụ để duy trì công bằng và bảo vệ quyền lợi chung trong môi trường làm việc. Dưới đây là các nghĩa vụ chính mà người lao động cần thực hiện:
- Thực hiện hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể
Người lao động phải tuân thủ các điều khoản trong hợp đồng lao động và các thỏa thuận trong thỏa ước lao động tập thể.
- Chấp hành kỷ luật lao động, nội quy lao động
Người lao động phải tuân thủ nội quy công ty, giờ giấc làm việc, quy trình công việc và sự quản lý của người sử dụng lao động.
- Thực hiện các quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp …
Người lao động phải tuân thủ các quy định về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, và đóng bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp. Họ không được lợi dụng các quyền lợi bảo hiểm hoặc vi phạm các quy định pháp luật khác.
3. Quyền và nghĩa vụ của người lao động khi bị chậm lương
Khi người lao động không nhận được lương đúng hạn, họ có một số quyền và nghĩa vụ nhất định để bảo vệ quyền lợi của mình, đồng thời đảm bảo sự công bằng trong quan hệ lao động.
- Quyền của người lao động
Người lao động có quyền yêu cầu trả đủ lương đúng hạn. Nếu lương chậm lâu dài, họ có thể yêu cầu bồi thường và đơn phương chấm dứt hợp đồng nếu việc chậm lương ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi. - Nghĩa vụ của người lao động
Dù có quyền yêu cầu trả lương đúng hạn, người lao động vẫn phải thực hiện công việc theo hợp đồng trong thời gian chờ lương, trừ khi có thỏa thuận khác. - Trách nhiệm của người sử dụng lao động
Người sử dụng lao động phải chịu trách nhiệm về việc trả lương chậm và nhanh chóng khắc phục tình trạng này, đảm bảo trả đủ lương theo hợp đồng.
4. Quyền và nghĩa vụ của người lao động trong các trường hợp đặc biệt
Ngoài các quyền và nghĩa vụ của người lao động đã nêu trên, pháp luật còn quy định một số quyền và nghĩa vụ khác của người lao động, cụ thể:
- Người lao động có nghĩa vụ cung cấp thông tin trung thực về cá nhân, trình độ học vấn, bằng cấp, tình trạng sức khỏe và các vấn đề liên quan khi giao kết hợp đồng lao động.
- Một vài lĩnh vực đặc biệt như nghệ thuật, thể dục, thể thao, hàng hải, hàng. Người lao động không được áp dụng một số chế độ phù hợp về đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng nghề.
- Người lao động cao tuổi có quyền thỏa thuận giảm thời gian làm việc hoặc làm việc không trọn thời gian với người sử dụng lao động.
- Người lao động nữ có quyền đơn phương chấm dứt hoặc hoãn hợp đồng lao động trong thời gian mang thai.
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn chi tiết. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn giải đáp mọi thắc mắc về các vấn đề pháp lý liên quan. Đừng ngần ngại liên hệ để được hỗ trợ tốt nhất!
