Mua đất giấy viết tay có công chứng được không? Việc mua đất bằng giấy viết tay thường tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý do không được công nhận đầy đủ bởi pháp luật. Để đảm bảo quyền lợi, người mua cần hiểu rõ các quy định liên quan và xác định điều kiện để hợp đồng được công nhận hoặc hỗ trợ công chứng.
Mục lục
1. Mua bán đất giấy viết tay là gì?
Mua bán đất giấy tay là hình thức chuyển nhượng đất đai mà các bên chỉ lập hợp đồng dưới dạng giấy tay, không có đầy đủ giấy tờ pháp lý theo quy định.
Hình thức này không được pháp luật công nhận, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các bên. Đặc biệt, giấy viết tay không được công chứng nên không có giá trị pháp lý khi xảy ra tranh chấp. Vì vậy, câu hỏi đặt ra là mua đất giấy viết tay có công chứng được không, hay nếu không công chứng thì có cách nào để hợp thức hóa giao dịch hay không?
2. Mua đất giấy viết tay có công chứng được không?
a. Chuyển nhượng trước ngày 1/8/2024
- Thửa đất chưa được cấp Giấy chứng nhận mà mua bán đất bằng giấy viết tay
Căn cứ khoản 5 Điều 137 Luật Đất đai 2024 quy định cấp Giấy chứng nhận đối với trường hợp đã chuyển quyền sử dụng đất nhưng đến trước ngày luật này có hiệu lực thi hành mà có một trong các giấy tờ quy định tại khoản 1, khoản 2, khoản 3, khoản 4 Điều 137 kèm theo giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất theo quy định như sau:
“Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác, kèm theo giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất, nhưng đến trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật và đất đó không có tranh chấp thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; việc thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.”.
Đối với các trường hợp đã thực hiện giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất trên thực tế (bên mua đã thanh toán, bên bán đã bàn giao đất) nhưng chưa hoàn tất thủ tục sang tên, Luật Đất đai 2024 quy định không cần tiến hành thủ tục chuyển quyền sử dụng đất mà thay vào đó, bên nhận chuyển nhượng sẽ thực hiện thủ tục đăng ký và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu.
>>Xem thêm: Mẫu hợp đồng mua bán đất giấy tay mới nhất 2025
Đặc biệt, cơ quan chức năng khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận lần đầu trong trường hợp này không được phép yêu cầu người nhận chuyển nhượng cung cấp hợp đồng hay văn bản chuyển nhượng đã được công chứng, chứng thực.
- Thửa đất đã được cấp Giấy chứng nhận mà mua bán đất bằng giấy viết tay
Theo khoản 2 Điều 42 Nghị định 101/2024/NĐ-CP, nếu bên nhận chuyển nhượng chỉ có giấy viết tay nhưng chưa làm thủ tục sang tên trước ngày 1/8/2024, họ có thể nộp đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận mới. Hồ sơ bao gồm các giấy tờ chứng minh giao dịch có thật như hợp đồng viết tay có chữ ký đầy đủ.
Với quy trình này, dù giấy viết tay không được công chứng, nhưng vẫn có cách hợp thức hóa giao dịch để được cấp sổ đỏ. Điều này cho thấy trong một số trường hợp nhất định, giấy viết tay vẫn có giá trị pháp lý nhất định, giúp giải đáp một phần câu hỏi giấy viết tay có công chứng được không.
Quy trình thực hiện bao gồm các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
- Hồ sơ cần thiết:
- Đơn đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất (Mẫu số 11/ĐK).
- Bản gốc Giấy chứng nhận đã cấp cho bên chuyển nhượng.
- Giấy tờ chứng minh việc chuyển quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất có đầy đủ chữ ký của các bên (hợp đồng không cần công chứng, chứng thực).
- Số lượng: 01 bộ.
Bước 2: Nộp hồ sơ
- Cách 1: Nộp trực tiếp tại UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất (nếu có nhu cầu).
- Cách 2:
- Nộp tại Bộ phận Một cửa (đối với địa phương đã thành lập).
- Nộp tại Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện hoặc Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất (đối với địa phương chưa có Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai).
Bước 3: Xử lý hồ sơ
- Văn phòng đăng ký đất đai sẽ thông báo bằng văn bản cho bên chuyển nhượng và niêm yết thông tin tại trụ sở UBND cấp xã về việc làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận cho bên nhận chuyển nhượng.
- Trường hợp không xác định được địa chỉ của bên chuyển nhượng, thông tin sẽ được đăng tải trên phương tiện thông tin đại chúng của địa phương 03 số liên tiếp (chi phí do người đề nghị cấp Giấy chứng nhận chi trả).
- Sau 30 ngày kể từ ngày thông báo hoặc đăng tin lần đầu, nếu bên chuyển nhượng không nộp lại Giấy chứng nhận đã cấp, Văn phòng đăng ký đất đai sẽ tiến hành hủy Giấy chứng nhận cũ và lập hồ sơ trình cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận mới cho bên nhận chuyển nhượng.
- Nếu có tranh chấp, Văn phòng đăng ký đất đai sẽ hướng dẫn các bên liên quan nộp đơn đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết.
b. Chuyển nhượng từ ngày 1/8/2024 đến nay
Để có hiệu lực pháp lý, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cần thỏa mãn các yêu cầu về cả nội dung lẫn hình thức. Cụ thể, việc công chứng hoặc chứng thực hợp đồng là điều kiện bắt buộc về mặt hình thức.
Điểm a khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2024 nêu rõ:
“3. Việc công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất được thực hiện như sau:
a) Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản này;”.
Như vậy, với các giao dịch từ thời điểm này trở đi, mua đất giấy viết tay có công chứng được không? Câu trả lời là không, bởi luật yêu cầu hợp đồng phải được công chứng ngay từ đầu.
Cần lưu ý rằng, theo khoản 2 Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015, trong trường hợp hợp đồng không được công chứng hoặc chứng thực nhưng một hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba (2/3) nghĩa vụ, thì Tòa án có thể ra quyết định công nhận hiệu lực của hợp đồng theo yêu cầu của một hoặc các bên.
Việc mua đất giấy viết tay có công chứng được không phụ thuộc vào thời điểm giao dịch. Nếu giao dịch diễn ra trước ngày 1/8/2024, bên mua có thể xin cấp Giấy chứng nhận mà không cần hợp đồng công chứng. Tuy nhiên, từ ngày 1/8/2024 trở đi, mọi hợp đồng chuyển nhượng phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định. Vì vậy, để hạn chế tranh chấp và bảo vệ quyền lợi, người mua nên thực hiện đầy đủ thủ tục pháp lý ngay từ đầu.
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn chi tiết.
