Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 mang đến những thay đổi mang tính đột phá: rút ngắn thời gian đóng để hưởng hưu trí, mở rộng đối tượng tham gia, bổ sung nhiều quyền lợi hấp dẫn như trợ cấp thai sản và hưu trí xã hội. Đây là bước tiến quan trọng, hướng đến đảm bảo an sinh xã hội toàn diện hơn.
Mục lục
- 1. Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 sẽ có hiệu lực từ thời điểm nào?
- 2. Những điểm bổ sung, thay đổi quan trọng của Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024
- 2.1 Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội cho người không có lương hưu nhằm hoàn thiện hệ thống BHXH đa tầng
- 2.2 Mở rộng nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
- 2.3 Bổ sung quyền lợi ốm đau, thai sản cho người hoạt động không chuyên trách tại cấp xã theo Luật mới Bảo hiểm xã hội
- 2.4 Thêm chế độ thai sản vào bảo hiểm xã hội tự nguyện
- 2.5 Giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để nhận lương hưu hàng tháng xuống 15 năm
- 2.6 Khuyến khích bảo lưu thời gian đóng BHXH để nhận lương hưu thay vì nhận BHXH một lần
- 2.7 Đảm bảo quyền tham gia và hưởng BHXH cho lao động Việt Nam và lao động nước ngoài
- 2.8 Thêm quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung trong Luật BHXH 2024
- 2.9 Tăng cường hiệu quả sử dụng và đầu tư Quỹ BHXH
- 2.10 Quy định rõ ràng về “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở”
- 2.11 Tăng cường quản lý thu, đóng BHXH để xử lý tình trạng chậm và trốn đóng
- 2.12 Quy định giao dịch điện tử trong quản lý và thụ hưởng BHXH
- 2.13 Cải cách và bổ sung các chế độ BHXH, đảm bảo quyền lợi người lao động
- 3. Quy định chuyển tiếp của Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024
1. Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 sẽ có hiệu lực từ thời điểm nào?
Luật mới Bảo hiểm xã hội năm 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
Luật mới Bảo hiểm xã hội năm 2024 bao gồm 11 chương với 141 điều, tăng thêm 2 chương và 16 điều so với phiên bản hiện hành, nhằm hoàn thiện hơn các quy định trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội.
Quá trình xây dựng luật mới Bảo hiểm xã hội tập trung vào 3 mục tiêu cụ thể:
(a) Đảm bảo an sinh xã hội phù hợp với Hiến pháp, đồng thời thể chế hóa quan điểm và nội dung cải cách trong Nghị quyết số 28-NQ/TW cùng các văn kiện liên quan.
(b) Khắc phục những hạn chế, vướng mắc phát sinh từ thực tế triển khai luật.
(c) Mở rộng và tăng cường quyền lợi để khuyến khích người lao động tham gia BHXH.
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 mang đến những nội dung mới nổi bật, hứa hẹn sẽ cải thiện hệ thống bảo hiểm xã hội, nâng cao quyền lợi và đáp ứng tốt hơn nhu cầu an sinh của người dân.
2. Những điểm bổ sung, thay đổi quan trọng của Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024
2.1 Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội cho người không có lương hưu nhằm hoàn thiện hệ thống BHXH đa tầng
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 đã đưa thêm Chương III về trợ cấp hưu trí xã hội (Điều 21 – Điều 24), quy định cụ thể như sau:
- Công dân Việt Nam từ 75 tuổi trở lên, không nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hoặc trợ cấp xã hội hằng tháng, nếu có đơn đề nghị sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do Ngân sách Nhà nước đảm bảo.
- Mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng sẽ do Chính phủ quyết định, căn cứ vào tình hình kinh tế – xã hội và khả năng ngân sách từng giai đoạn. Định kỳ 3 năm, Chính phủ sẽ rà soát và điều chỉnh mức trợ cấp này nếu cần thiết.
2.2 Mở rộng nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
Điều 2 của Luật mới Bảo hiểm xã hội năm 2024 đã bổ sung các đối tượng mới vào diện tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm:
- Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh.
- Người hoạt động không chuyên trách tại thôn, tổ dân phố, hoặc cấp xã.
- Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, đại diện phần vốn nhà nước hoặc hợp tác xã không nhận lương.
- Người lao động làm việc bán thời gian hoặc có chế độ làm việc linh hoạt.
- Các trường hợp không ký hợp đồng lao động nhưng có thỏa thuận công việc, trả lương, và chịu sự quản lý theo Bộ luật Lao động 2019.
Những bổ sung này mở rộng đối tượng tham gia BHXH, đáp ứng nhu cầu lao động đa dạng.
>>Xem thêm: Những điểm mới có trong dự thảo Luật BHXH sửa đổi mới nhất
2.3 Bổ sung quyền lợi ốm đau, thai sản cho người hoạt động không chuyên trách tại cấp xã theo Luật mới Bảo hiểm xã hội
Nhóm người lao động không chuyên trách tại các xã, phường, thị trấn sẽ được tham gia BHXH bắt buộc và hưởng các chế độ bảo hiểm như ốm đau, thai sản, giống như các đối tượng khác.
2.4 Thêm chế độ thai sản vào bảo hiểm xã hội tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ nhận trợ cấp thai sản 2 triệu đồng cho mỗi con mới sinh, được chi trả từ ngân sách Nhà nước mà không cần đóng thêm phí.
2.5 Giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để nhận lương hưu hàng tháng xuống 15 năm
Người lao động chỉ cần đóng BHXH ít nhất 15 năm để được nhận lương hưu hàng tháng. Quy định này áp dụng cho những người nghỉ hưu theo điều 64 của Luật BHXH 2024.
Lợi ích bảo lưu BHXH:
- Hưởng các chế độ BHXH cao hơn khi tiếp tục đóng.
- Dễ dàng đủ điều kiện nhận lương hưu.
- Quỹ BHXH đóng bảo hiểm y tế khi hưởng lương hưu.
- Nhận trợ cấp hằng tháng nếu không đủ điều kiện lương hưu.
- Nhà nước đóng bảo hiểm y tế khi nhận trợ cấp.
Quy định mới này giúp tăng quyền lợi và tạo động lực cho người lao động tham gia BHXH lâu dài.
>>Xem thêm: Năm 2025: Đóng BHXH 15 năm có được rút 1 lần không ?
2.7 Đảm bảo quyền tham gia và hưởng BHXH cho lao động Việt Nam và lao động nước ngoài
Luật mới BHXH 2024 cải cách hệ thống an sinh xã hội, mở rộng đối tượng tham gia và nâng cao quyền lợi, bảo đảm công bằng trong việc thụ hưởng. Các quy định mới về giảm thời gian đóng BHXH và khuyến khích bảo lưu thời gian đóng giúp người lao động an tâm về tương lai tài chính, tạo nền tảng vững chắc cho an sinh xã hội.
2.8 Thêm quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung trong Luật BHXH 2024
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 bổ sung chương mới về bảo hiểm hưu trí bổ sung, quy định rõ đối tượng tham gia, nguyên tắc hoạt động, Quỹ Bảo hiểm hưu trí bổ sung và các chính sách hỗ trợ từ nhà nước. Quy định này mở rộng lựa chọn cho người lao động và người sử dụng lao động, giúp tăng mức lương hưu và cải thiện an sinh xã hội trong tương lai.
2.9 Tăng cường hiệu quả sử dụng và đầu tư Quỹ BHXH
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 quy định các biện pháp nhằm cải thiện hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH, bao gồm việc tăng cường công tác quản lý và tối ưu hóa việc sử dụng Quỹ thông qua việc mở rộng danh mục và phương thức đầu tư.
2.10 Quy định rõ ràng về “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở”
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 thay thế “mức lương cơ sở” bằng khái niệm “mức tham chiếu” để tính mức đóng và hưởng một số chế độ BHXH. Mức tham chiếu sẽ tương đương với mức lương cơ sở hiện hành trước khi mức lương cơ sở được bãi bỏ. Mức này sẽ được điều chỉnh định kỳ dựa trên chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, khả năng chi trả của Ngân sách Nhà nước và tình hình Quỹ BHXH, nhằm đảm bảo sự cân đối tài chính lâu dài.
2.11 Tăng cường quản lý thu, đóng BHXH để xử lý tình trạng chậm và trốn đóng
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 siết chặt quản lý và xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH với các quy định mới như:
- Trách nhiệm quản lý: Các cơ quan sẽ có trách nhiệm xác định và quản lý đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, đảm bảo minh bạch.
- Biện pháp xử lý: Phân biệt rõ giữa chậm đóng và trốn đóng BHXH, áp dụng phạt lãi suất 0,03%/ngày cho số tiền trốn đóng, xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi trốn đóng.
- Bảo vệ quyền lợi người lao động: Người sử dụng lao động sẽ phải
bồi thường cho người lao động nếu không tham gia BHXH đầy đủ, gây thiệt hại cho quyền lợi của họ.
Những quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi người lao động và nâng cao tính tuân thủ hệ thống BHXH.
2.12 Quy định giao dịch điện tử trong quản lý và thụ hưởng BHXH
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 quy định giao dịch điện tử để đơn giản hóa quy trình, giảm thủ tục và tối ưu hóa xử lý hồ sơ BHXH. Quy định này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho người lao động và người sử dụng lao động, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH.
2.13 Cải cách và bổ sung các chế độ BHXH, đảm bảo quyền lợi người lao động
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 đã cải cách và bổ sung các chế độ BHXH để bảo vệ quyền lợi người lao động tốt hơn, bao gồm:
- Chế độ ốm đau:
- Quy định rõ việc hưởng chế độ ốm đau khi nghỉ không trọn ngày.
- BHXH chi trả bảo hiểm y tế cho người lao động nghỉ từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng.
- Thời gian hưởng chế độ ốm đau do bệnh dài ngày được tính theo năm.
- Chế độ thai sản:
- Mở rộng đối tượng hưởng chế độ thai sản khi điều trị vô sinh.
- Cả lao động nữ và chồng được hưởng chế độ khi thai chết lưu hoặc sảy thai từ 22 tuần tuổi trở lên.
- Điều chỉnh thời gian hưởng chế độ thai sản khi con chết sau khi sinh.
- Lương hưu và trợ cấp hưu trí:
- Thống nhất tuổi nghỉ hưu và điều kiện hưởng lương hưu theo Bộ luật Lao động 2019.
- Bổ sung trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, khuyến khích lao động tiếp tục đóng BHXH sau độ tuổi nghỉ hưu.
- Chế độ tử tuất:
- Điều chỉnh độ tuổi thân nhân hưởng trợ cấp tử tuất phù hợp với tuổi nghỉ hưu.
- Cho phép thân nhân lựa chọn giữa trợ cấp tuất một lần hoặc hàng tháng.
Những thay đổi này giúp nâng cao quyền lợi, cải thiện tính khả thi và đảm bảo người lao động hưởng đầy đủ các chế độ BHXH.
>>Xem thêm: Nghỉ ốm hưởng BHXH: Điều kiện và mức hưởng như thế nào?
3. Quy định chuyển tiếp của Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024
Quy định chuyển tiếp trong Luật BHXH 2024:
- Điều chỉnh mức hưởng:
- Những người nhận trợ cấp mất sức lao động, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, trợ cấp tuất hàng tháng sẽ được điều chỉnh theo quy định mới của Chính phủ.
- Đình chỉ/tạm dừng BHXH:
- Người bị đình chỉ/tạm dừng hưởng BHXH trước ngày 01/01/2016 sẽ áp dụng quy định tại thời điểm bị đình chỉ.
- Phụ cấp khu vực:
- Người có thời gian tham gia BHXH trước 01/01/1995 và có phụ cấp khu vực sẽ tiếp tục hưởng phụ cấp khu vực khi nhận lương hưu, BHXH một lần, hoặc chế độ tử tuất.
- Những người đang nhận lương hưu và phụ cấp khu vực tiếp tục hưởng như hiện tại, thay đổi nơi cư trú sẽ xác định phụ cấp theo quy định mới.
- Chế độ ốm đau, thai sản:
- Người đang nghỉ chế độ ốm đau, thai sản theo Luật BHXH 2014 sẽ tiếp tục nhận đến hết thời gian giải quyết.
- Chế độ tử tuất:
- Khi người hưởng trợ cấp qua đời, thân nhân sẽ nhận chế độ tử tuất theo quy định của Chính phủ.
- Thời gian làm việc trước 1995:
- Thời gian làm việc trong khu vực nhà nước trước 01/01/1995 được tính vào thời gian hưởng BHXH.
- Quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện:
- Người tham gia BHXH tự nguyện trước 01/01/2021 và có đủ 20 năm đóng BHXH sẽ được hưởng lương hưu khi nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi.
- Cán bộ xã:
- Cán bộ xã, phường đủ điều kiện hưởng trợ cấp sẽ nhận trợ cấp khi nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi.
- Lương hưu tối thiểu:
- Người lao động có từ đủ 20 năm đóng BHXH sẽ hưởng lương hưu không thấp hơn mức tham chiếu.
- Xử lý người sử dụng lao động không đóng BHXH đầy đủ:
- Người sử dụng lao động không đóng đầy đủ BHXH sẽ bị xử lý theo quy định của Luật BHXH 2024.
- Mức tham chiếu:
- Mức tham chiếu sẽ áp dụng mức lương cơ sở cho đến khi mức lương cơ sở bị bãi bỏ.
- Văn bản ủy quyền nhận BHXH:
- Các văn bản ủy quyền nhận lương hưu, trợ cấp BHXH có hiệu lực đến hết ngày 30/06/2026.
Luật mới Bảo hiểm xã hội 2024 được kỳ vọng sẽ tạo ra những thay đổi tích cực trong hệ thống bảo hiểm xã hội, mở rộng đối tượng tham gia và nâng cao quyền lợi cho người lao động. Những quy định mới sẽ tạo nền tảng vững chắc cho an sinh xã hội tại Việt Nam trong những năm tới.
Nếu có vướng mắc hoặc cần hỗ trợ tư vấn hãy gọi cho tổng đài Pháp Luật Việt: 1900 996616 để được hướng dẫn chi tiết.
