Luật Giáo dục 2019, gồm 115 điều trong 9 chương, được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 14/6/2019 và có hiệu lực từ 01/7/2020, thay thế Luật Giáo dục 2005 và Luật sửa đổi 2009. Luật quy định mới về học phí, hướng nghiệp, phân luồng giáo dục, sách giáo khoa phổ thông, tiêu chuẩn trình độ giáo viên cùng một số nội dung khác.
Mục lục
1. Về chính sách học phí
Luật Giáo dục 2019 định nghĩa học phí là khoản chi trả cho dịch vụ giáo dục, đào tạo. Mức học phí được Chính phủ quy định dựa trên lộ trình đảm bảo chi phí dịch vụ, riêng cơ sở giáo dục nghề nghiệp và đại học sẽ áp dụng theo luật chuyên ngành.
Luật này cũng nhấn mạnh giáo dục tiểu học là bắt buộc, đồng thời Nhà nước thực hiện phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi và trung học cơ sở. Nhà nước chịu trách nhiệm đảm bảo điều kiện cho giáo dục bắt buộc và phổ cập trên toàn quốc.
Học sinh tiểu học trường công lập được miễn học phí. Học sinh tiểu học ở trường tư thục tại địa bàn thiếu trường công sẽ được Nhà nước hỗ trợ học phí (do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định). Trẻ em 5 tuổi ở vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, bãi ngang ven biển, hải đảo được miễn học phí.
>>Xem thêm: Dạy thêm trong nhà trường từ 14/02/2025: Không thu phí học sinh
Sinh viên sư phạm được hỗ trợ học phí và sinh hoạt phí. Sau khi tốt nghiệp, nếu không công tác trong ngành giáo dục hoặc không đủ thời gian quy định (trong vòng 2 năm), sinh viên phải hoàn trả kinh phí hỗ trợ (thời hạn hoàn trả tối đa bằng thời gian đào tạo). Sinh viên sư phạm cũng được hưởng học bổng khuyến khích, trợ cấp xã hội, miễn giảm học phí.
2. Về sách giáo khoa phổ thông
Luật quy định mỗi môn học có thể có một hoặc nhiều sách giáo khoa. Việc biên soạn được xã hội hóa, xuất bản theo quy định pháp luật. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định chọn sách giáo khoa cho các trường phổ thông trên địa bàn dựa theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Tài liệu giáo dục địa phương do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh biên soạn, được hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt.
3. Về chứng nhận hoàn thành chương trình THPT
Học sinh hoàn thành chương trình THPT nhưng không thi tốt nghiệp hoặc thi trượt sẽ được cấp Giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông. Giấy này có thể dùng để đăng ký thi tốt nghiệp THPT, theo học nghề hoặc sử dụng theo quy định pháp luật. Đây là điểm mới, phân biệt rõ ràng giữa “hoàn thành chương trình” và “tốt nghiệp” THPT.
4. Về hướng nghiệp và phân luồng
Luật nhấn mạnh việc liên thông, phân luồng, hướng nghiệp, giúp học sinh chọn nghề phù hợp nguyện vọng, năng lực cá nhân và nhu cầu xã hội. Nhà nước có trách nhiệm điều tiết cơ cấu ngành nghề lao động. Chính phủ sẽ quy định chi tiết việc hướng nghiệp và phân luồng theo từng giai đoạn.
5. Về trường tư thục không vì lợi nhuận
Luật bổ sung loại hình trường tư thục hoạt động không vì lợi nhuận, cam kết không rút vốn, không hưởng lợi tức. Lợi nhuận tích lũy hằng năm thuộc sở hữu chung, tái đầu tư phát triển trường. Luật cũng quy định nguyên tắc chuyển đổi từ trường tư thục sang trường tư thục không vì lợi nhuận (do Chính phủ quy định chi tiết).
6. Về Hội đồng trường
Hội đồng trường là tổ chức quản trị, đại diện sở hữu của nhà trường và các bên liên quan. Luật quy định cụ thể về vị trí, chức năng, thành phần của hội đồng trường công lập, dân lập, tư thục đối với giáo dục mầm non, phổ thông. Riêng hội đồng trường cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đại học thực hiện theo luật chuyên ngành.
7. Về nâng chuẩn trình độ giáo viên
Luật Giáo dục 2019 nâng chuẩn trình độ giáo viên:
- Giáo viên mầm non: Tốt nghiệp cao đẳng sư phạm (trước đây là trung cấp).
- Giáo viên tiểu học, THCS, THPT: Có bằng cử nhân ngành đào tạo giáo viên. Trường hợp thiếu, cần có bằng cử nhân chuyên ngành phù hợp và chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm (trước đây, giáo viên tiểu học là trung cấp, THCS là cao đẳng, THPT là đại học).
- Giảng viên đại học: Có bằng thạc sĩ khi giảng dạy đại học; có bằng tiến sĩ khi hướng dẫn luận văn thạc sĩ, tiến sĩ (trước đây chỉ yêu cầu bằng đại học và chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm).
Chính phủ quy định lộ trình nâng chuẩn trình độ để đảm bảo tính khả thi và chất lượng đào tạo.
>>Xem thêm: Giảm tiết dạy giáo viên từ 22/04/2025 như thế nào?
Luật Giáo dục 2019 (thay thế Luật Giáo dục 2005, sửa đổi bổ sung 2009) có hiệu lực từ 01/7/2020, mang đến nhiều thay đổi quan trọng, tác động đến học sinh, sinh viên sư phạm và đội ngũ nhà giáo.
