Xã hội ngày càng phát triển, sự đa dạng trong các mối quan hệ cũng được công nhận và tôn trọng hơn. Một trong những vấn đề được quan tâm là quy định của pháp luật Việt Nam về hôn nhân đồng giới. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết và những quyền lợi liên quan đến hôn nhân đồng giới.
Mục lục
1. Hôn nhân đồng giới không cấm nhưng chưa được công nhận
Hiện nay, pháp luật Việt Nam không có một định nghĩa cụ thể về hôn nhân đồng giới. Tuy nhiên, có thể hiểu đây là quan hệ hôn nhân giữa hai người cùng giới tính.
a. Sự thay đổi trong quy định
- Trước năm 2014: Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 còn cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính.
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (có hiệu lực từ 01/01/2015): Quốc hội đã thông qua Luật Hôn nhân và Gia đình, đánh dấu một bước tiến quan trọng. Luật không còn cấm kết hôn đồng giới, mà thay vào đó, quy định. Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.
Mặc dù không bị cấm, nhưng pháp luật Việt Nam hiện tại chưa công nhận các cặp đôi đồng tính là vợ chồng hợp pháp. Họ có thể tự do tổ chức đám cưới, chung sống với nhau, nhưng không được pháp luật bảo vệ như các cặp vợ chồng khác. Các quyền lợi pháp lý của vợ chồng không được áp dụng.
b. Hậu quả pháp lý của việc không thừa nhận
- Về nhân thân
- Không được cấp đăng ký kết hôn, không được công nhận là vợ, chồng hợp pháp.
- Các vấn đề liên quan đến con cái (quyền nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng) không được pháp luật giải quyết theo quy định về hôn nhân và gia đình.
- Không được hưởng các chế độ, quyền lợi dành cho vợ chồng (ví dụ: chế độ thai sản, bảo hiểm xã hội, quyền thừa kế theo pháp luật…).
- Về tài sản
- Chế độ tài sản của vợ chồng theo Luật Hôn nhân và Gia đình không được áp dụng. Tài sản sẽ không được xác định là tài sản chung hợp pháp.
- Nếu phát sinh tranh chấp, tài sản không được chia theo nguyên tắc chia tài sản chung của vợ chồng. Việc giải quyết tranh chấp tài sản sẽ dựa trên các quy định khác của pháp luật (ví dụ, Bộ luật Dân sự) và sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.
- Về quyền nhận con nuôi: Hiện tại, các cặp đôi đồng tính gặp nhiều khó khăn trong việc nhận con nuôi.
>>Xem thêm: Thủ tục đăng ký kết hôn nhanh chóng năm 2025
2. Kết hôn với người đã chuyển giới quy định mới
Một vấn đề liên quan đến hôn nhân đồng giới là liệu một người đã chuyển giới có được kết hôn với một người khác giới (đã chuyển đổi giới tính) hay không?
a. Quy định pháp luật
- Điều 37 Bộ luật Dân sự 2015: Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi.
- Nghị định 123/2015/NĐ-CP: Quy định chi tiết về việc đăng ký thay đổi hộ tịch, bao gồm cả việc thay đổi thông tin về giới tính.
b. Quyền kết hôn
- Sau khi chuyển đổi giới tính và thực hiện đăng ký thay đổi hộ tịch (chứng minh bằng giấy tờ hợp lệ), người đó sẽ có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi.
- Trong đó, quyền đăng ký kết hôn được công nhận: Điều này có nghĩa là người đã chuyển giới (và đã hoàn thành thủ tục thay đổi hộ tịch) có quyền kết hôn với một người khác giới. Mối quan hệ hôn nhân này sẽ được pháp luật công nhận và bảo vệ như những cặp vợ chồng khác giới.
c. Thủ tục chuyển đổi giới tính
- Để được chuyển đổi giới tính, người có yêu cầu cần đáp ứng một số điều kiện về sức khỏe, tâm lý, và thực hiện các thủ tục y tế cần thiết.
- Sau khi chuyển đổi giới tính, người đó cần làm thủ tục thay đổi hộ tịch để cập nhật các thông tin về giới tính, tên gọi (nếu có) trong các giấy tờ tùy thân.
>>Xem thêm: Quyền kết hôn tại việt nam: Những quy định pháp lý cần biết
3. Các quyền lợi gián tiếp và xu hướng phát triển
Mặc dù chưa công nhận hôn nhân đồng giới, pháp luật Việt Nam vẫn có những quy định bảo vệ quyền lợi của các cặp đôi đồng tính ở một mức độ nào đó.
- Quyền chung sống: Các cặp đôi đồng tính có quyền tự do chung sống với nhau, không bị cấm đoán hoặc can thiệp trái pháp luật.
- Quyền thừa kế theo di chúc: Các cặp đôi đồng tính có thể lập di chúc để định đoạt tài sản của mình và để lại tài sản cho nhau.
- Quyền được tôn trọng: Pháp luật nghiêm cấm mọi hành vi phân biệt đối xử, kỳ thị đối với người đồng tính.
- Xu hướng phát triển
- Trên thế giới, ngày càng có nhiều quốc gia công nhận hôn nhân đồng giới.
- Tại Việt Nam, vấn đề hôn nhân đồng giới cũng nhận được sự quan tâm ngày càng lớn của xã hội.
- Trong tương lai, có thể có những thay đổi trong quy định pháp luật liên quan đến hôn nhân đồng giới.
4. Câu hỏi thường gặp
Hôn nhân đồng giới có được pháp luật Việt Nam công nhận không?
Cặp đôi đồng giới có thể kết hôn hợp pháp tại Việt Nam không?
Các cặp đôi đồng giới có thể nhận con nuôi ở Việt Nam không?
Liệu pháp luật Việt Nam sẽ thay đổi trong tương lai để công nhận hôn nhân đồng giới?
Pháp luật Việt Nam không còn cấm hôn nhân đồng giới nhưng chưa công nhận đầy đủ, trong khi quyền kết hôn của người chuyển giới đã được thừa nhận. Nếu bạn cần tư vấn về quyền lợi pháp lý, tài sản, con cái và các vấn đề liên quan, liên hệ Pháp Luật Việt qua tổng đài 1900 996616 để được tư vấn chi tiết.
