Thế chấp nhà nhưng không thế chấp đất là thắc mắc của nhiều người sử dụng đất muốn bảo đảm tài sản nhưng không muốn thế chấp quyền sử dụng đất. Theo quy định pháp luật hiện hành, bài viết dưới đây sẽ giải đáp rõ về vấn đề này dựa trên các quy định pháp lý hiện tại.
Mục lục
1. Thế chấp tài sản là gì?
Theo Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015, thế chấp tài sản là việc bên thế chấp dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ mà không giao tài sản cho bên nhận thế chấp. Tài sản thế chấp do bên thế chấp giữ, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận giao cho người thứ ba giữ.
2. Có thể thế chấp nhà nhưng không thế chấp đất được không?
Theo Điều 326 Bộ luật Dân sự 2015, việc thế chấp tài sản gắn liền với đất mà không thế chấp quyền sử dụng đất được quy định như sau:
Chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất có quyền thế chấp tài sản đó (ví dụ: nhà) mà không thế chấp quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, khi xử lý tài sản thế chấp trong trường hợp này, pháp luật phân biệt hai tình huống cụ thể:
- Nếu chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đồng thời là người sử dụng đất: Tài sản được xử lý bao gồm cả quyền sử dụng đất, trừ khi có thỏa thuận khác.
- Nếu chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không đồng thời là người sử dụng đất: Người nhận chuyển quyền sở hữu tài sản được tiếp tục sử dụng đất trong phạm vi quyền, nghĩa vụ của chủ sở hữu cũ, trừ khi có thỏa thuận khác.
>>Xem thêm: Hồ sơ, thủ tục xóa đăng ký thế chấp Sổ đỏ mới nhất năm 2025
3. Điều kiện để thế chấp nhà
Theo Khoản 1 Điều 160 Luật Nhà ở năm 2023, để giao dịch thế chấp bằng nhà ở, nhà ở cần phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Có Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà (trừ trường hợp thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai, nhà tình nghĩa, nhà tình thương…).
- Không thuộc diện tranh chấp, khiếu nại hoặc khiếu kiện về quyền sở hữu.
- Đang trong thời hạn sở hữu nhà ở đối với những trường hợp sở hữu có thời hạn.
- Không bị kê biên để thi hành án hoặc thực hiện quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Không thuộc diện thu hồi đất hoặc có thông báo giải tỏa, phá dỡ.
Ngoài ra, bên thế chấp cũng cần phải đáp ứng các điều kiện theo Điều 161 Luật Nhà ở 2023 về chủ thể tham gia giao dịch theo quy định của pháp luật về dân sự.
4. Xử lý tài sản khi thế chấp nhà mà không thế chấp đất
Cũng theo Điều 326 Bộ luật Dân sự 2015, việc xử lý tài sản thế chấp trong trường hợp thế chấp nhà nhưng không thế chấp đất sẽ phụ thuộc vào các trường hợp sau:
- Trường hợp chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất cũng là người sử dụng đất: Tài sản sẽ được xử lý bao gồm cả quyền sử dụng đất và nhà, trừ khi có thỏa thuận khác.
- Trường hợp chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không phải là người sử dụng đất: Người nhận quyền sở hữu tài sản sẽ tiếp tục sử dụng đất trong phạm vi quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất, trừ khi có thỏa thuận khác.
Ngoài ra, trong trường hợp không có thỏa thuận gì khác, nếu bên vay không có khả năng chi trả, ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng có thể thực hiện phát mãi cả tài sản gắn liền với đất và quyền sử dụng đất.
5. Thế chấp tài sản chấm dứt trong trường hợp nào?
Theo Điều 327 Bộ luật Dân sự 2015, thế chấp tài sản chấm dứt trong các trường hợp sau:
- Nghĩa vụ được bảo đảm bằng thế chấp chấm dứt.
- Việc thế chấp tài sản được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác.
- Tài sản thế chấp đã được xử lý.
- Theo thỏa thuận của các bên.
Pháp luật cho phép thế chấp nhà nhưng không thế chấp đất trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, các bên cần hiểu rõ quy định về quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, và xác định rõ các điều kiện thỏa thuận để tránh tranh chấp khi xử lý tài sản.
>>Xem thêm: Sổ đỏ thế chấp bị yêu cầu hủy: Ngân hàng có được bảo vệ quyền lợi?
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn chi tiết.
