Cách tính lương hưu mới giúp người lao động hiểu phương pháp tính toán theo quy định hiện hành, đảm bảo quyền lợi khi về hưu. Tìm hiểu ngay cách tính để hưởng trọn quyền lợi sau nhiều năm lao động nhé!
Mục lục
1. Các điều kiện để được nhận lương hưu BHXH
a. Đối với trường hợp người lao động tham gia BHXH bắt buộc
Theo Điều 73 Luật BHXH 2014 được sửa đổi tại điểm c khoản 1 Điều 219 của Bộ luật Lao động 2019, người tham gia BHXH bắt buộc có quyền nhận lương hưu khi đáp ứng các điều kiện sau:
- Thời gian đóng BHXH: Phải có ít nhất 20 năm đóng BHXH
- Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động(*)
Theo đó, về tuổi nghỉ hưu, trong điều kiện bình thường năm 2024, lao động nam cần đủ 61 tuổi, lao động nữ cần đủ 56 tuổi 4 tháng.
(*)Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.
Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ, Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.
Ngoài ra, người lao động có thể nghỉ hưu sớm nếu thuộc các trường hợp đặc biệt như:
- Công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm: 15 năm làm nghề, đủ 56 tuổi (nam), 51 tuổi 04 tháng (nữ) vào năm 2024, sau đó mỗi năm tăng thêm 03 tháng (nam) và 04 tháng (nữ).
- Làm việc ở vùng kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn: 15 năm làm việc tại vùng này và đủ tuổi theo quy định.
- Suy giảm khả năng lao động: Mức suy giảm từ 61% trở lên, đủ điều kiện tuổi thấp hơn.
*Lưu ý: Từ 1/7/2025, thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu sẽ giảm từ 20 năm xuống 15 năm.
b. Đối với trường hợp người lao động tham gia BHXH tự nguyện
Theo Điều 73 Luật BHXH 2014 được sửa đổi tại điểm c khoản 1 Điều 219 của Bộ luật Lao động 2019, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu khi:
- Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Điều 169 Bộ luật Lao động.
- Đã đóng BHXH đủ 20 năm trở lên.
Nếu chưa đủ 20 năm, người lao động có thể tiếp tục đóng BHXH đến khi đủ 20 năm để nhận lương hưu.
2. Cách tính lương hưu BHXH mới nhất
Cách tính lương hưu theo quy định mới nhất gồm có 2 đối tượng:
a. Đối với người lao động tham gia BHXH bắt buộc
Theo Điều 7 Nghị định 115/2015/NĐ-CP, mức lương hưu hằng tháng của người tham gia BHXH bắt buộc được tính bằng công thức:
Mức lương hưu hằng tháng = Tỷ lệ hưởng lương hưu x Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH
- Nam giới: Tỷ lệ lương hưu bắt đầu từ 45% với đủ 20 năm đóng BHXH, mỗi năm đóng thêm tăng 2%, tối đa 75%.
- Nữ giới: Tỷ lệ lương hưu bắt đầu từ 45% với đủ 15 năm đóng BHXH, mỗi năm đóng thêm tăng 2%, tối đa 75%.
*Lưu ý quan trọng:
- Nếu nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động, tỷ lệ hưởng lương hưu giảm 2% mỗi năm nghỉ trước tuổi quy định. Nếu thiếu dưới 6 tháng, giảm 1%; thiếu trên 6 tháng, không giảm.
- Lao động nữ làm công tác chuyên trách hoặc không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn, với đủ 15 năm đóng BHXH, tỷ lệ lương hưu tính từ 45%. Từ 16 đến dưới 20 năm, mỗi năm đóng thêm cộng 2%.
Cách xác định mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH:
Theo Khoản 1 Điều 20 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, cách tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH như sau:
- Đối với người lao động tham gia BHXH do Nhà nước quy định:
- Trước 01/01/1995: Tính bình quân trong 5 năm (60 tháng) cuối.
- Từ 01/01/1995 đến 31/12/2000: Tính trong 6 năm (72 tháng) cuối.
- Từ 01/01/2001 đến 31/12/2006: Tính trong 8 năm (96 tháng) cuối.
- Từ 01/01/2007 đến 31/12/2015: Tính trong 10 năm (120 tháng) cuối.
- Từ 01/01/2016 đến 31/12/2019: Tính trong 15 năm (180 tháng) cuối.
- Từ 01/01/2020 đến 31/12/2024: Tính trong 20 năm (240 tháng) cuối.
- Từ 01/01/2025 trở đi: Tính theo tổng thời gian đóng BHXH.
- Đối với người lao động tham gia BHXH do người sử dụng lao động quyết định:
- Tính bình quân tiền lương = Tổng tiền lương tháng đóng BHXH / Tổng số tháng đóng BHXH.
- Đối với người lao động tham gia cả hai chế độ (Nhà nước và người sử dụng lao động):
- Tính bình quân tiền lương = (Tiền lương đóng theo chế độ Nhà nước + Tiền lương đóng theo chế độ người sử dụng lao động) / Tổng số tháng đóng BHXH.
- Đối với người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm:
- Nếu chuyển công việc, mức lương tính lương hưu sẽ căn cứ vào mức lương cao nhất của công việc trước khi chuyển.
- Điều chỉnh lương cho người lao động đã đóng BHXH trước 01/10/2004:
- Lương tháng đóng sẽ được điều chỉnh theo chế độ lương hiện hành khi nghỉ việc.
- Đối với người lao động có phụ cấp thâm niên nghề:
- Khi chuyển sang công việc không có phụ cấp thâm niên, mức lương sẽ tính theo lương hiện tại cộng thêm phụ cấp thâm niên đã đóng.
- Nếu chuyển sang công việc có phụ cấp thâm niên, mức lương tính sẽ áp dụng theo quy định tại Khoản 1 Điều 20 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH.
b. Đối với người lao động tham gia BHXH tự nguyện
Theo quy định tại Điều 3 Nghị định 134/2015/NĐ-CP, cách tính lương hưu hàng tháng đối với người tham gia BHXH tự nguyện là:
Mức lương hưu hàng tháng = (Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng) x (Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH)
Trong đó:
Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được xác định như sau:
- Đối với nam: Tỷ lệ hưởng lương hưu là 45% cho 20 năm tham gia BHXH, sau đó mỗi năm tham gia BHXH sẽ tăng thêm 2%; tỷ lệ tối đa là 75%.
- Đối với nữ: Tỷ lệ hưởng lương hưu là 45% cho 15 năm tham gia BHXH, sau đó mỗi năm tham gia BHXH sẽ tăng thêm 2%; tỷ lệ tối đa là 75%.
Mức thu nhập bình quân hàng tháng đã đóng BHXH
Theo quy định tại Điều 4 Nghị định 134/2015/NĐ-CP, mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH được xác định như sau:
- Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH là trung bình của các mức thu nhập tháng đã đóng BHXH trong suốt thời gian tham gia BHXH.
- Thu nhập tháng đã đóng BHXH để tính mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH sẽ được điều chỉnh như sau:
- Thu nhập tháng đã đóng BHXH của từng năm sẽ được điều chỉnh theo mức điều chỉnh thu nhập tháng của năm tương ứng.
- Mức điều chỉnh thu nhập tháng đã đóng BHXH được tính dựa trên chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm, do Tổng cục Thống kê công bố mỗi năm.
Công thức tính như sau:
Mức điều chỉnh thu nhập tháng đã tham gia BHXH của năm t = (Chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm của năm trước năm t, tính theo gốc năm 2008 là 100%) / (Chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm của năm t, tính theo gốc năm 2008 là 100%)
Trong đó:
- t: Là năm bất kỳ trong chu kỳ điều chỉnh.
- Mức điều chỉnh thu nhập tháng đã đóng BHXH của năm t sẽ được làm tròn đến hai chữ số thập phân và không thấp hơn 1.
Trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện đóng một lần cho các năm còn thiếu theo quy định, mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH sẽ được tính tương tự nhưng thu nhập tháng đã đóng BHXH cho các năm đóng một lần sẽ có mức điều chỉnh bằng 1.
3. Trường hợp hưởng chế độ trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu
a. Đối với người lao động đóng BHXH bắt buộc
Theo quy định tại Điều 58 Luật BHXH 2014, đối với NLĐ có thời gian đóng BHXH vượt quá số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu, họ còn được nhận trợ cấp một lần.
Mức trợ cấp một lần sẽ được tính dựa trên số năm đóng BHXH vượt quá thời gian quy định để đạt tỷ lệ 75%. Cứ mỗi năm đóng BHXH thêm, mức trợ cấp này sẽ tương đương với 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đã đóng BHXH.
b. Đối với người lao động đóng BHXH tự nguyện
Theo quy định tại Điều 75 Luật BHXH 2014, người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH vượt quá số năm cần thiết để đạt tỷ lệ hưởng lương hưu 75% sẽ được nhận thêm trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu.
Mức trợ cấp một lần này được tính dựa trên số năm đóng BHXH vượt quá thời gian cần thiết để đạt tỷ lệ 75%. Cứ mỗi năm đóng BHXH thêm, mức trợ cấp sẽ tương đương với 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đã đóng BHXH.
>>Xem thêm: Cách tính lương hưu bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào?
4. Có nên nhận lương hưu hay chỉ lựa chọn hưởng trợ cấp BHXH một lần?
NLĐ có quyền yêu cầu nhận BHXH một lần trong các trường hợp sau:
- Đạt đủ độ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa hoàn thành 20 năm đóng BHXH.
- Nghỉ việc sau một năm mà chưa đạt đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng BHXH.
- Người đang mắc các bệnh nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng (HIV/AIDS, ung thư, bại liệt, xơ gan cổ trướng, lao, và các bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế).
- Định cư ở nước ngoài.
Khi nhận trợ cấp BHXH 1 lần, người lao động sẽ nhận được số tiền lớn ngay lập tức. Tuy nhiên, nếu so với việc nhận lương hưu hàng tháng, việc nhận BHXH 1 lần có thể không có lợi cho người lao động, vì:
- Số tiền nhận BHXH 1 lần thường thấp hơn so với tổng lương hưu hàng tháng.
- Việc nhận BHXH 1 lần đồng nghĩa với việc từ bỏ quyền lợi an sinh cơ bản, như thẻ BHYT miễn phí, trợ cấp mai táng, chế độ tử tuất,…
>>Xem thêm: Cách tính lương hưu năm 2023 và 2024: Những thay đổi cần lưu ý!
Bạn nên cân nhắc giữa việc nhận trợ cấp một lần hoặc bảo lưu thời gian đóng để đủ điều kiện hưởng lương hưu và chăm sóc sức khỏe khi về già. Hiểu rõ Cách tính lương hưu mới nhất theo quy định giúp tối đa hóa quyền lợi và an tâm khi nghỉ hưu. Liên hệ Pháp Luật Việt qua tổng đài 1900 996616 để được tư vấn chi tiết.
