Các hình thức mua sắm không phải đấu thầu mới nhất

Trong quá trình mua sắm hàng hóa, dịch vụ hoặc thực hiện các gói thầu, các cơ quan, tổ chức thường phải tuân thủ quy trình đấu thầu để đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, việc mua sắm có thể không cần phải qua đấu thầu.

1. Định nghĩa và phân loại các hình thức mua sắm

Theo Khoản 1 Điều 50 của Luật Đấu thầu 2023, một số trường hợp không yêu cầu đấu thầu qua mạng, được phân chia theo thời gian cụ thể như sau:

• Từ ngày 01/01/2024 đến hết ngày 31/12/2024

Các gói thầu không yêu cầu đấu thầu qua mạng bao gồm:

• • Chỉ định thầu: Áp dụng khi việc chỉ định một nhà thầu cụ thể đáp ứng yêu cầu dự án và các quy định pháp luật.
  • Mua sắm trực tiếp: Dành cho các trường hợp mua sắm hàng hóa, dịch vụ mà không cần thực hiện đấu thầu chính thức.
  • Tự thực hiện: Các cơ quan, tổ chức thực hiện công việc mà không cần lựa chọn nhà thầu ngoài.
  • Tham gia thực hiện của cộng đồng: Khi cộng đồng trực tiếp tham gia vào dự án mà không qua đấu thầu.
    Đàm phán giá: Thương thảo trực tiếp với nhà thầu để đạt thỏa thuận giá hợp lý mà không cần đấu thầu công khai.
  • Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt: Các tình huống đặc biệt không thể thực hiện đấu thầu theo quy trình thông thường.
    Đối với các gói thầu chọn nhà thầu qua đấu thầu rộng rãi, hạn chế hoặc chào hàng cạnh tranh: Việc áp dụng đấu thầu qua mạng sẽ tuân theo các quy định của Chính phủ.

• Từ ngày 01/01/2025

Các trường hợp không yêu cầu đấu thầu qua mạng bao gồm:

• • Chỉ định thầu: Tương tự như trên, chỉ định thầu không yêu cầu đấu thầu qua mạng trong các tình huống đã được quy định.
  • Mua sắm trực tiếp: Các hoạt động mua sắm trực tiếp vẫn không yêu cầu đấu thầu qua mạng.
  • Tự thực hiện: Dự án hoặc công việc thực hiện mà không cần qua đấu thầu mạng.
  • Tham gia thực hiện của cộng đồng: Cộng đồng tham gia vào dự án mà không cần đấu thầu qua mạng.
  • Đàm phán giá: Các cuộc đàm phán giá trực tiếp không yêu cầu đấu thầu qua mạng.
  • Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt: Các tình huống đặc biệt không yêu cầu đấu thầu qua mạng.

2. Lý do áp dụng các hình thức mua sắm không phải đấu thầu

Các hình thức mua sắm không phải đấu thầu như chỉ định thầu hay mua sắm trực tiếp được lựa chọn vì những lý do sau:

• Trong tình huống khẩn cấp như thiên tai hoặc sự cố, đấu thầu không thể đáp ứng kịp thời, việc mua sắm trực tiếp giúp giải quyết nhanh chóng.
• Sản phẩm hoặc dịch vụ đặc thù chỉ có thể cung cấp bởi một số nhà thầu nhất định, việc chỉ định thầu hoặc mua sắm trực tiếp đảm bảo chất lượng.
• Đôi khi, hình thức không đấu thầu tiết kiệm chi phí và thời gian, đặc biệt với giao dịch nhỏ hoặc đơn giản.
• Một số quy định pháp lý yêu cầu áp dụng hình thức này trong tình huống cụ thể.

Việc áp dụng hình thức không đấu thầu giúp giải quyết nhanh chóng các nhu cầu, tiết kiệm chi phí và tuân thủ quy định pháp lý.

3. Điều kiện áp dụng các hình thức mua sắm không phải đấu thầu

Các hình thức mua sắm không đấu thầu qua mạng, như chỉ định thầu, mua sắm trực tiếp và các phương pháp tương tự, có thể áp dụng trong các trường hợp sau:

• Từ 01/01/2024 đến 31/12/2024, các gói thầu áp dụng hình thức chỉ định thầu, mua sắm trực tiếp, tự thực hiện, tham gia cộng đồng, đàm phán giá và lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt không yêu cầu đấu thầu qua mạng. Quy định cụ thể về việc đấu thầu qua mạng sẽ được Chính phủ quy định đối với các hình thức đấu thầu rộng rãi, hạn chế và chào hàng cạnh tranh.
• Từ 01/01/2025 trở đi, các gói thầu áp dụng hình thức chỉ định thầu, mua sắm trực tiếp và các hình thức khác không yêu cầu thực hiện qua mạng.

Các điều kiện để áp dụng các hình thức mua sắm không phải đấu thầu bao gồm:

• Khi có nhu cầu khẩn cấp, không thể chờ đợi quy trình đấu thầu qua mạng.
• Gói thầu thuộc lĩnh vực đặc thù, chỉ có một số nhà thầu đủ năng lực cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ.
• Chi phí tổ chức đấu thầu qua mạng cao hơn so với phương pháp mua sắm khác hoặc không phù hợp với quy mô, tính chất giao dịch.
• Nhà thầu có kinh nghiệm lâu dài và mối quan hệ ổn định trong việc cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ.
• Các quy định pháp lý của Chính phủ yêu cầu không thực hiện qua mạng.

Việc áp dụng các hình thức mua sắm không đấu thầu giúp đảm bảo tính linh hoạt, hiệu quả kinh tế và đáp ứng nhanh chóng các yêu cầu đặc thù trong từng tình huống.

4. Ưu điểm và nhược điểm của các hình thức mua sắm không phải đấu thầu

• Ưu điểm
  

• • Các hình thức như chỉ định thầu, mua sắm trực tiếp và đàm phán giá giúp các tổ chức và doanh nghiệp thực hiện quy trình mua sắm linh hoạt và nhanh chóng, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp khi cần đáp ứng nhu cầu ngay lập tức mà không thể chờ đợi quy trình đấu thầu truyền thống.
    Đối với những hợp đồng có giá trị nhỏ hoặc yêu cầu không phức tạp, việc sử dụng các hình thức này giúp tiết kiệm chi phí quản lý và giảm bớt gánh nặng hành chính, đồng thời tối ưu hóa ngân sách và nguồn lực.
  • Các phương pháp này phù hợp với những trường hợp đặc biệt khi chỉ có một số nhà cung cấp có khả năng đáp ứng yêu cầu kỹ thuật đặc thù, điều mà đấu thầu rộng rãi không thể thực hiện hiệu quả.

• Nhược điểm

• • Việc không thông qua đấu thầu công khai có thể dẫn đến nguy cơ tham nhũng và tiêu cực do thiếu sự giám sát và cạnh tranh. Điều này có thể làm giảm tính minh bạch và hiệu quả của quy trình mua sắm.
  • Các hình thức không đấu thầu giảm bớt sự cạnh tranh giữa các nhà cung cấp, khiến việc tối ưu giá cả và chất lượng sản phẩm trở nên khó khăn, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả tổng thể của quá trình mua sắm.
  • Việc thiếu cạnh tranh và công khai trong lựa chọn nhà cung cấp có thể dẫn đến chi phí cao hơn vì không có sự thúc đẩy của cạnh tranh để đạt được mức giá tốt nhất.

Mặc dù các hình thức mua sắm không phải đấu thầu mang lại sự linh hoạt, tiết kiệm chi phí và nhanh chóng cho các giao dịch nhỏ, chúng cũng đi kèm với những hạn chế như nguy cơ tiêu cực và giảm tính cạnh tranh. Các tổ chức cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và rủi ro để đảm bảo hiệu quả quy trình mua sắm.

Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn chi tiết.