Suy giảm khả năng lao động trên 81% có được nhận BHXH một lần không?

Hưởng bảo hiểm xã hội một lần là một trong những quyền lợi thiết yếu dành cho người lao động tham gia BHXH. Vậy trong trường hợp người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, có được nhận trợ cấp BHXH một lần hay không?

1. Quy định của pháp luật về việc hưởng chế độ BHXH một lần

1.1. Các trường hợp được hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 8 Nghị định 115/2015/NĐ-CP, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội có thể nhận BHXH một lần nếu thuộc vào một trong các trường hợp sau:

• Người lao động đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH; hoặc lao động nữ làm việc chuyên trách hoặc không chuyên trách tại cấp xã, phường, thị trấn đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm tham gia BHXH và không tiếp tục đóng BHXH tự nguyện.

• Người đã nghỉ việc từ một năm trở lên, chưa đóng đủ 20 năm BHXH và không có ý định tiếp tục tham gia BHXH.

• Người đi định cư ở nước ngoài.

• Người mắc các bệnh lý nghiêm trọng có nguy cơ đe dọa đến tính mạng như: ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao thể nặng, nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS, cùng với các bệnh nguy hiểm khác theo danh mục của Bộ Y tế.

• Người lao động sau khi xuất ngũ, phục viên hoặc thôi việc nhưng không đủ điều kiện để nhận lương hưu, bao gồm:

  • Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp trong quân đội; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ và chuyên môn kỹ thuật trong lực lượng công an; cán bộ làm việc trong ngành cơ yếu được hưởng lương theo chế độ quân nhân.

  • Hạ sĩ quan, chiến sĩ phục vụ có thời hạn trong quân đội và công an nhân dân; học viên các trường thuộc quân đội, công an hoặc ngành cơ yếu đang được hưởng sinh hoạt phí.

1.2. Sau khi nghỉ việc bao lâu thì được nhận BHXH một lần?

Căn cứ theo Nghị quyết 93/2015/QH13, người lao động sau khi nghỉ việc đủ 12 tháng và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có thể làm thủ tục để nhận BHXH một lần.

1.3. Hồ sơ nhận BHXH một lần

Để được giải quyết chế độ BHXH một lần, người lao động cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:

• Đơn đề nghị giải quyết hưởng BHXH một lần;

• Sổ bảo hiểm xã hội đã chốt;

Sau khi hoàn tất hồ sơ, người lao động nộp tại cơ quan BHXH cấp huyện hoặc tỉnh nơi cư trú (thường trú hoặc tạm trú) để được xem xét và giải quyết theo đúng quy định pháp luật.

1.4. Rút BHXH một lần được bao nhiêu tiền?

Số tiền người lao động được nhận khi rút bảo hiểm xã hội một lần sẽ phụ thuộc vào tổng thời gian đã tham gia BHXH, cụ thể như sau:

• Với thời gian đóng trước năm 2014: Mỗi năm tham gia BHXH được tính tương đương 1,5 tháng mức lương bình quân tháng làm căn cứ đóng BHXH.

• Với thời gian đóng từ năm 2014 trở đi: Mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 2 tháng mức lương bình quân tháng đã đóng.

• Nếu thời gian tham gia BHXH dưới một năm, người lao động sẽ được nhận 22% tổng mức lương tháng đã đóng BHXH, nhưng không vượt quá 2 tháng lương bình quân/tháng đóng BHXH.

Quy đổi tháng lẻ:
Trong trường hợp thời gian đóng BHXH có tháng lẻ, sẽ được làm tròn để tính mức hưởng như sau:

• Từ 1 đến 6 tháng: tính là nửa năm.

• Từ 7 đến 11 tháng: tính tròn là một năm.

Việc quy đổi này giúp bảo đảm sự hợp lý và công bằng trong quá trình xác định quyền lợi khi nhận BHXH một lần.

2. Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên có đủ điều kiện hưởng BHXH một lần không?

Theo quy định tại Điều 4 Thông tư 56/2017/TT-BYT, đã được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 1 Điều 1 Thông tư 18/2022/TT-BYT, bên cạnh các trường hợp được quy định tại điểm c khoản 1 Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người lao động mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, HIV giai đoạn AIDS… sẽ được xem xét để hưởng BHXH một lần.

Ngoài ra, người lao động bị mắc bệnh hoặc dị tật khiến mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên cũng thuộc diện được giải quyết chế độ BHXH một lần. Điều này áp dụng cho những người không còn khả năng tự chăm sóc bản thân, không kiểm soát được sinh hoạt cá nhân hàng ngày và phải phụ thuộc hoàn toàn vào người khác để duy trì cuộc sống.

Như vậy, theo các quy định hiện hành, người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên do mắc bệnh hoặc tật nặng, mất khả năng tự sinh hoạt và cần có người hỗ trợ chăm sóc sẽ đủ điều kiện để được hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

3. Vai trò của các bên liên quan trong việc bảo vệ quyền lợi người lao động

Việc bảo vệ quyền lợi của người lao động là yếu tố then chốt nhằm nâng cao chất lượng sống, tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời góp phần xây dựng môi trường làm việc công bằng, văn minh và an toàn. Để hiện thực hóa mục tiêu này, cần có sự tham gia chủ động và phối hợp hiệu quả giữa các bên liên quan. Cụ thể vai trò của từng chủ thể được thể hiện như sau:

3.1. Cơ quan quản lý nhà nước

• Vai trò trọng tâm:

Cơ quan nhà nước có trách nhiệm xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về lao động phù hợp với thực tế và các chuẩn mực lao động quốc tế. Đồng thời, ban hành các chính sách liên quan đến tiền lương tối thiểu, thời giờ làm việc, nghỉ ngơi, các loại bảo hiểm như BHXH, BHYT, BHTN…
Ngoài ra, cơ quan này cũng đảm nhiệm việc thanh tra, giám sát quá trình thực thi pháp luật lao động và xử lý vi phạm khi phát hiện.

3.2. Doanh nghiệp và người sử dụng lao động

• Nghĩa vụ và trách nhiệm:

Người sử dụng lao động cần tuân thủ nghiêm túc các quy định pháp luật về lao động, đảm bảo điều kiện lao động an toàn, sạch sẽ và phù hợp cho người lao động.

Họ cũng phải thực hiện đúng các cam kết trong hợp đồng lao động, bao gồm trả lương đầy đủ, đảm bảo quyền lợi về các chế độ bảo hiểm, nghỉ phép và phúc lợi. Ngoài ra, doanh nghiệp cần khuyến khích và tạo điều kiện để người lao động nâng cao năng lực, phát triển kỹ năng và có cơ hội thăng tiến. Đồng thời, cần tôn trọng sự đa dạng và bảo đảm không có sự phân biệt đối xử.

• Lợi ích đạt được:

Việc thực hiện tốt trách nhiệm với người lao động sẽ giúp doanh nghiệp tăng năng suất, xây dựng được uy tín và thương hiệu, từ đó thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao và đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của nền kinh tế.

3.3. Công đoàn và tổ chức đại diện người lao động

• Chức năng:

Công đoàn đóng vai trò đại diện và bảo vệ lợi ích hợp pháp của người lao động thông qua việc tham gia đàm phán tập thể, ký kết thỏa ước lao động tập thể, hỗ trợ giải quyết tranh chấp lao động. Tổ chức này cũng tham gia vào quá trình xây dựng chính sách pháp luật về lao động và phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản pháp luật liên quan đến người lao động.

Ngoài ra, công đoàn còn có chức năng tư vấn pháp lý, tuyên truyền, phổ biến kiến thức và đào tạo kỹ năng để người lao động biết cách tự bảo vệ quyền lợi của mình.

• Vai trò:

Góp phần tạo ra sự cân bằng trong mối quan hệ lao động, phòng ngừa các hành vi lạm dụng, bóc lột. Đồng thời, thúc đẩy đối thoại giữa người lao động và người sử dụng lao động, xây dựng quan hệ lao động ổn định, hài hòa. Nâng cao tiếng nói và vị thế của người lao động trong xã hội hiện đại.

3.4. Người lao động

• Nghĩa vụ:

Người lao động cần chủ động tìm hiểu các quy định pháp luật liên quan đến quyền và nghĩa vụ của mình, nhất là trong hợp đồng lao động và các chế độ bảo hiểm. Họ nên tham gia tích cực vào các hoạt động do công đoàn tổ chức để bảo vệ quyền lợi cho bản thân và tập thể. Ngoài ra, cần không ngừng trau dồi kỹ năng nghề nghiệp, nâng cao trình độ và ý thức trách nhiệm trong công việc. Đồng thời, góp phần xây dựng môi trường làm việc tích cực, hợp tác và an toàn.

• Lợi ích mang lại:

Việc nắm rõ và thực hiện đúng quyền lợi và nghĩa vụ giúp người lao động bảo vệ được quyền lợi chính đáng, cải thiện chất lượng cuộc sống. Họ cũng có cơ hội phát triển bản thân, thể hiện năng lực và đóng góp vào sự tiến bộ của doanh nghiệp và xã hội.

Việc đảm bảo quyền lợi người lao động đòi hỏi sự phối hợp của Nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức công đoàn và chính người lao động. Mỗi bên cần thực hiện đúng vai trò, trách nhiệm để xây dựng môi trường làm việc hài hòa, bền vững. Sự phối hợp hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.

Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoàn toàn có thể được hưởng BHXH một lần theo quy định. Việc nắm rõ quy định pháp luật giúp bảo vệ quyền lợi và hỗ trợ tốt hơn trong cuộc sống. Liên hệ Pháp Luật Việt qua tổng đài 1900 996616 để được tư vấn nhanh chóng và chính xác.