Hỏi:
Gần nhà tôi có một người đàn ông thường xuyên uống rượu say, sau đó lớn tiếng la hét, chửi mắng những người mà ông ấy không ưa, thậm chí đôi khi còn phá hoại tài sản của họ.
Tuy nhiên, khi tỉnh táo, ông ấy lại xin lỗi và cho rằng những hành động đó chỉ do mất kiểm soát khi say, chứ không phải cố ý. Vậy, việc xúc phạm, lăng mạ người khác trong trạng thái say rượu có bị xử lý theo quy định pháp luật hay không? Liệu hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự?
Đáp:
Theo quy định tại Điều 13 Bộ luật Hình sự 2015, người thực hiện hành vi phạm tội trong trạng thái mất khả năng nhận thức hoặc không kiểm soát được hành vi của mình do sử dụng rượu, bia hoặc các chất kích thích mạnh khác vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.
Như vậy, nếu một người chửi bới, xúc phạm người khác khi say rượu, tùy vào mức độ vi phạm, có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Đồng thời, nếu hành vi đó gây thiệt hại cho người khác, họ còn có trách nhiệm bồi thường theo quy định của pháp luật.
Căn cứ điểm a khoản 3 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người có hành vi khiêu khích, lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác có thể bị phạt tiền từ 2 đến 3 triệu đồng.
Theo Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), nếu hành vi xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người khác, người vi phạm có thể bị:
- Phạt cảnh cáo
- Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 30 triệu đồng
- Cải tạo không giam giữ đến 3 năm
Trường hợp phạm tội thuộc một trong các tình huống sau đây, mức phạt có thể lên đến 3 tháng đến 2 năm tù giam:
- Phạm tội từ hai lần trở lên
- Xúc phạm từ hai người trở lên
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn
- Xúc phạm người đang thi hành công vụ
- Xúc phạm người có trách nhiệm dạy dỗ, chăm sóc, chữa bệnh cho mình
- Sử dụng mạng máy tính, viễn thông hoặc phương tiện điện tử để thực hiện hành vi phạm tội
- Gây ảnh hưởng đến tâm thần, hành vi của nạn nhân với tỷ lệ tổn thương từ 31% đến 60%
Nếu hành vi xúc phạm dẫn đến tổn thương tâm lý, tinh thần nghiêm trọng, mức phạt tù có thể tăng lên từ 2 năm đến 5 năm, đặc biệt khi:
- Nạn nhân có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên
- Hành vi dẫn đến việc nạn nhân tự sát
Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc thực hiện công việc nhất định trong thời gian từ 1 năm đến 5 năm.
