Tranh chấp đất đai là vấn đề phức tạp, thường gây căng thẳng giữa các bên liên quan. Việc xác định đúng thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai là yếu tố then chốt để đảm bảo quyền lợi và xử lý mâu thuẫn hiệu quả.
Mục lục
1. Tranh chấp đất đai là gì?
Tranh chấp đất đai là mâu thuẫn giữa các bên về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và các nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất.
Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp đất đai
- Tranh chấp về ranh giới, mốc giới giữa các thửa đất liền kề.
- Tranh chấp về quyền sử dụng đất (xác định ai là người có quyền sử dụng đất hợp pháp).
- Tranh chấp liên quan đến hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất.
- Tranh chấp về việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
- Tranh chấp về tài sản gắn liền với đất (nhà ở, cây trồng,…).
- Tranh chấp về lối đi chung, cấp thoát nước,…
2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai từ 01/8/2024
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai được quy định cụ thể như sau:
a. Hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã
- Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải ở cơ sở.
- Tranh chấp đất đai không có giấy chứng nhận hoặc giấy tờ theo Điều 100 Luật Đất đai 2013 bắt buộc phải hòa giải tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện hoặc đề nghị giải quyết. Đây là bước quan trọng để xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai tiếp theo.
b. Tòa án nhân dân
- Giải quyết tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất.
- Giải quyết tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 và đã hòa giải tại UBND cấp xã không thành.
- Thẩm quyền theo cấp:
-
- Tòa án nhân dân cấp huyện: Giải quyết tranh chấp giữa cá nhân, hộ gia đình, và cộng đồng dân cư.
- Tòa án nhân dân cấp tỉnh: Giải quyết tranh chấp liên quan đến tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam ở nước ngoài, doanh nghiệp nước ngoài, hoặc tranh chấp do Tòa án cấp tỉnh thụ lý từ cấp huyện. Xác định đúng cơ quan giải quyết tranh chấp đất đai là Tòa án sẽ giúp quá trình tố tụng diễn ra thuận lợi.
c. Ủy ban nhân dân
- Giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ theo Điều 100 Luật Đất đai 2013, khi hòa giải tại UBND cấp xã không thành, đương sự có thể nộp đơn lên UBND cấp có thẩm quyền. Việc xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai thuộc UBND giúp giải quyết nhanh chóng các tranh chấp đơn giản.
- Thẩm quyền theo cấp:
-
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện: Giải quyết tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau.
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: Giải quyết tranh chấp giữa tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam ở nước ngoài, doanh nghiệp nước ngoài với nhau hoặc với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai thuộc UBND có trách nhiệm đưa ra quyết định công bằng, dựa trên pháp luật.
3. Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai từ ngày 01/8/2024
Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai từ ngày 01/8/2024 về cơ bản vẫn tuân theo quy định của Luật Đất đai 2013, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Luật Tố tụng Hành chính 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Cụ thể:
Bước 1: Hòa giải tại UBND cấp xã (nếu thuộc trường hợp bắt buộc)
- Một trong các bên tranh chấp nộp đơn yêu cầu hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp.
- UBND cấp xã thành lập Tổ hòa giải để tiến hành hòa giải.
- Tổ hòa giải tổ chức họp hòa giải, lắng nghe ý kiến các bên, phân tích và đề xuất phương án giải quyết.
- Lập biên bản hòa giải (thành hoặc không thành).
Bước 2: Khởi kiện tại Tòa án hoặc đề nghị UBND cấp có thẩm quyền giải quyết (nếu hòa giải không thành hoặc thuộc trường hợp Tòa án giải quyết)
- Khởi kiện tại Tòa án
-
- Nguyên đơn chuẩn bị hồ sơ khởi kiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
- Nộp đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
- Tòa án thụ lý vụ án, tiến hành các thủ tục tố tụng và xét xử theo quy định.
- Đề nghị UBND cấp có thẩm quyền giải quyết
-
- Đương sự chuẩn bị hồ sơ đề nghị giải quyết tranh chấp.
- Nộp đơn và tài liệu, chứng cứ kèm theo đến UBND cấp có thẩm quyền (cấp huyện hoặc cấp tỉnh).
- UBND xem xét, giải quyết và ban hành quyết định giải quyết tranh chấp.
- Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết tranh chấp, đương sự có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật Tố tụng Hành chính 2015. Việc nắm rõ thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai giúp người dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Hiểu rõ thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai cũng giúp các cơ quan giải quyết tranh chấp đất đai thực hiện nhiệm vụ hiệu quả hơn.
>>Xem thêm bài viết liên quan: Hướng dẫn giải quyết tranh chấp đất đai nhanh chóng
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có bất kỳ câu hỏi nào về “thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai”, hãy liên hệ trực tiếp với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn chi tiết. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn giải đáp mọi thắc mắc về các vấn đề pháp lý liên quan. Đừng ngần ngại liên hệ để được hỗ trợ tốt nhất!
