Luật Đấu thầu 2023 cập nhật nhiều hình thức đấu thầu phù hợp với thực tiễn, đảm bảo công khai, minh bạch và hiệu quả. Tìm hiểu chi tiết từng hình thức để hiểu rõ hơn cách thức lựa chọn nhà thầu tối ưu cho dự án.
Mục lục
1. Đấu thầu rộng rãi
Đấu thầu rộng rãi là hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà cung cấp với sự tham gia không giới hạn về số lượng, mở cơ hội cho tất cả các đơn vị có đủ điều kiện và năng lực. Hình thức đấu thầu này được áp dụng phổ biến cho các dự án, gói thầu thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu 2023 ngoại trừ những trường hợp được quy định phải áp dụng các hình thức đấu thầu khác.
Trong trường hợp không sử dụng đấu thầu rộng rãi, lý do phải được ghi rõ trong hồ sơ phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu đồng thời người có thẩm quyền cần đưa ra quyết định và chịu trách nhiệm về việc này.
2. Đấu thầu hạn chế
Đấu thầu hạn chế là các hình thức lựa chọn nhà thầu chỉ mời một số nhà thầu có khả năng đáp ứng yêu cầu cụ thể của dự án tham gia. Nói cách khác, đây là phương thức giới hạn số lượng nhà thầu được phép dự thầu, phù hợp với các dự án có tính chất đặc thù.
Hình thức đấu thầu này được áp dụng trong các trường hợp sau:
- Gói thầu yêu cầu kỹ thuật cao hoặc mang tính chuyên biệt mà chỉ một số nhà thầu có đủ năng lực đáp ứng;
- Gói thầu phải thực hiện đấu thầu hạn chế theo yêu cầu của điều ước quốc tế hoặc thỏa thuận vay vốn nước ngoài từ các nhà tài trợ.
3. Chỉ định thầu
Chỉ định thầu là hình thức lựa chọn nhà thầu mà chỉ một nhà đầu tư được mời tham gia để thực hiện gói thầu. Phương thức này thường được áp dụng cho các gói thầu đặc biệt bao gồm:
- Gói thầu bảo mật: Các dự án cần giữ bí mật thông tin quốc gia.
- Gói thầu cấp bách: Các dự án khẩn cấp liên quan đến bảo vệ an ninh, chủ quyền quốc gia hoặc xử lý hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, thảm họa.
- Gói thầu ngăn chặn tổn thất: Thực hiện nhanh nhằm ngăn ngừa tổn thất về tài sản và tính mạng người dân hoặc các công trình lân cận.
- Gói thầu y tế: Dịch vụ y tế cấp thiết như cung cấp thuốc, thiết bị, vật tư xét nghiệm phục vụ phòng chống dịch bệnh, cấp cứu trong tình trạng khẩn cấp hoặc trường hợp chỉ có một nhà cung cấp duy nhất.
- Gói thầu đảm bảo tính tương thích: Các dự án yêu cầu mua từ nhà thầu trước đó hoặc nhà cung cấp chính hãng để đảm bảo tính đồng bộ về công nghệ, bản quyền và điều kiện bảo hành.
- Gói thầu bản quyền: Các dự án liên quan đến nghiên cứu, thử nghiệm, bản quyền sở hữu trí tuệ hoặc chương trình phát sóng.
- Gói thầu đặc thù: Công trình nghệ thuật như tượng đài, phù điêu hoặc dự án yêu cầu tác giả trực tiếp thực hiện.
- Gói thầu bom mìn: Công việc rà phá bom mìn hoặc di dời cơ sở hạ tầng kỹ thuật để giải phóng mặt bằng.
- Gói thầu duy nhất: Khi chỉ có một nhà thầu đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu về công nghệ, giải pháp.
- Gói thầu quốc gia: Các dự án quan trọng được Quốc hội phê duyệt.
- Gói thầu vận chuyển: Dịch vụ thuê kho, vận chuyển hoặc bốc xếp hàng hóa tại cảng biển và điểm kiểm tra tập trung.
- Gói thầu thể thao: Nhập khẩu vũ khí thể thao phục vụ tập luyện và thi đấu.
- Gói thầu quy mô nhỏ: Mua sắm hàng hóa từ 50 – 100 triệu đồng hoặc gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn tối đa 500 triệu đồng, dịch vụ phi tư vấn và xây lắp không quá 1 tỷ đồng.
Thời hạn triển khai: Gói thầu chỉ định thầu phải được hoàn thành trong vòng 45 ngày kể từ khi hồ sơ được phê duyệt đến lúc ký kết hợp đồng hoặc tối đa 90 ngày đối với các dự án quy mô lớn.
4. Chào hàng cạnh tranh
Chào hàng cạnh tranh là một hình thức đấu thầu được áp dụng cho các gói thầu có giá trị không vượt quá 5 tỷ đồng. Hình thức này thường sử dụng cho các trường hợp sau:
- Dịch vụ phi tư vấn đơn giản: Các gói thầu yêu cầu công việc không phức tạp.
- Mua sắm hàng hóa phổ thông: Những hàng hóa có sẵn trên thị trường với tiêu chuẩn kỹ thuật và chất lượng tương đương nhau.
- Xây dựng: Các gói thầu đã có bản thiết kế thi công cơ bản, sẵn sàng triển khai.
5. Mua sắm trực tiếp
Mua sắm trực tiếp là một hình thức lựa chọn nhà thầu trong đó tổ chức hoặc đơn vị lựa chọn trực tiếp nhà cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ mà không tổ chức đấu thầu rộng rãi. Hình thức này thường được áp dụng cho các gói thầu mua sắm hàng hóa tương tự thuộc cùng một dự toán hoặc dự án, hoặc trong một số trường hợp giữa các dự toán hoặc dự án khác nhau.
Điều kiện áp dụng mua sắm trực tiếp bao gồm:
- Nhà thầu đã từng trúng thầu thông qua đấu thầu rộng rãi hoặc hạn chế và đã ký hợp đồng thực hiện gói thầu trước đó.
- Chỉ áp dụng cho các gói thầu có cùng tính chất, nội dung với quy mô không vượt quá 130% so với gói thầu đã thực hiện.
- Giá cả phải phù hợp với thị trường tại thời điểm mua sắm không được cao hơn mức giá đã ký trước đó trong các hạng mục tương tự.
- Thời gian tính từ ngày ký hợp đồng của gói thầu trước đến khi phê duyệt kết quả mua sắm trực tiếp không quá 12 tháng.
- Trong trường hợp nhà thầu trước không thể tiếp tục thực hiện, có thể lựa chọn nhà thầu khác nếu nhà thầu này đáp ứng đủ năng lực, kinh nghiệm và yêu cầu kỹ thuật với mức giá phù hợp như trong hồ sơ mời thầu ban đầu.
>>Xem thêm: Các hình thức mua sắm không phải đấu thầu mới nhất
6. Tự thực hiện
Tự thực hiện là hình thức lựa chọn nhà thầu trong đó đơn vị tổ chức tự quản lý và triển khai trực tiếp các gói thầu thuộc dự án hoặc dự toán mua sắm nếu thỏa mãn các điều kiện sau:
- Có chức năng, nhiệm vụ, ngành nghề và lĩnh vực hoạt động phù hợp với yêu cầu của gói thầu.
- Đảm bảo đủ năng lực về kỹ thuật, tài chính và kinh nghiệm cần thiết để đáp ứng yêu cầu của gói thầu.
- Có kế hoạch bố trí nhân sự, thiết bị và máy móc đầy đủ, đáp ứng tiến độ thực hiện gói thầu.
- Chủ đầu tư có thể tự tổ chức thực hiện hoặc ủy quyền cho chi nhánh, phòng ban trực thuộc triển khai.
Ngoài ra, tổ chức thực hiện gói thầu không được chuyển nhượng công việc cho bên khác nếu giá trị chuyển nhượng vượt 10% tổng giá trị gói thầu hoặc trên 50 tỷ đồng.
7. Tham gia thực hiện của cộng đồng
Tham gia thực hiện của cộng đồng là một hình thức đấu thầu trong đó cư dân, tổ chức, nhóm thợ hoặc tổ đội tại địa phương nếu đáp ứng đủ năng lực, sẽ đảm nhận việc triển khai gói thầu.
Hình thức đấu thầu này áp dụng cho các gói thầu có giá trị tối đa 5 tỷ đồng, thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia hoặc dự án đầu tư công được thực hiện với sự phối hợp giữa nhà nước và nhân dân.
8. Đàm phán giá
Đàm phán giá là hình thức lựa chọn nhà thầu được áp dụng cho một số gói thầu đặc biệt nhằm đạt được thỏa thuận về mức giá hợp lý nhất. Cụ thể, hình thức này áp dụng cho:
- Gói thầu mua biệt dược gốc và các loại sinh phẩm tham chiếu.
- Gói thầu mua thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm đặc thù mà chỉ có 1 hoặc 2 nhà sản xuất cung cấp trên thị trường.
Việc áp dụng hình thức đàm phán giá, bao gồm danh mục thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm cũng như quy trình và thủ tục đấu thầu sẽ do Bộ trưởng Bộ Y tế quyết định.
9. Hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt
Hình thức lựa chọn nhà thầu này áp dụng khi không thể chọn nhà thầu thông qua các phương thức thông thường. Cụ thể áp dụng cho các gói thầu như:
- Gói thầu mua thuốc, vắc-xin phục vụ thử nghiệm, đảm bảo điều kiện về thanh toán, bảo lãnh và các yêu cầu hợp đồng khác từ nhà sản xuất.
- Gói thầu mua thuốc, vắc-xin và thiết bị y tế từ tổ chức nước ngoài.
- Gói thầu đảm bảo an ninh, quốc phòng, đối ngoại và bảo vệ biên giới lãnh thổ.
- Gói thầu thuê luật sư cung cấp dịch vụ pháp lý để bảo vệ lợi ích quốc gia và cơ quan nhà nước ở nước ngoài.
- Gói thầu đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ nhà nước ở nước ngoài hoặc mời chuyên gia nước ngoài về đào tạo.
- Gói thầu phục vụ công tác đối ngoại như mua vé máy bay cho đoàn công tác nước ngoài.
- Gói thầu phục vụ nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước như truyền thông qua báo giấy, báo điện tử, phát thanh và truyền hình.
- Gói thầu sản xuất và lắp đặt sân khấu phục vụ các chương trình truyền hình gắn với ý tưởng cụ thể hoặc thuê địa điểm tổ chức.
- Gói thầu in ấn và cung cấp dịch vụ đặc thù như tem, biên lai, niêm phong theo quy định pháp luật.
- Gói thầu mua sắm và đào tạo chó nghiệp vụ phục vụ công tác huấn luyện với các mẫu vật như ma túy, chất nổ.
- Gói thầu có yêu cầu đặc biệt về quy trình, thủ tục, tiêu chí lựa chọn, điều kiện ký kết và thực hiện hợp đồng không thuộc các trường hợp trên.
Cơ quan có thẩm quyền phê duyệt áp dụng hình thức này:
- Thủ tướng Chính phủ.
- Bộ trưởng Bộ Y tế.
- Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.
- Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Lưu ý:
- Khi áp dụng hình thức này, cần nêu rõ lý do không thể thực hiện các hình thức đấu thầu thông thường trong văn bản đề nghị phê duyệt.
- Hình thức này vẫn có thể áp dụng trong đấu thầu công (mua sắm công).
- Trừ đấu thầu rộng rãi và đấu thầu hạn chế, các hình thức còn lại không được áp dụng cho đấu thầu mua sắm hàng hóa, dịch vụ.
Luật Đấu thầu 2023 đã quy định rõ ràng các hình thức lựa chọn nhà thầu, phù hợp với từng loại gói thầu và tình huống cụ thể. Việc nắm vững và áp dụng đúng các hình thức này sẽ đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và đáp ứng yêu cầu thực tiễn của từng dự án, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội.
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với Pháp Luật Việt qua hotline 1900 996616 để được tư vấn chi tiết.
